Agnieszka Dziarmaga: Rok 2023 jest wyjątkowy z racji przypadającej 8 marca 800. rocznicy śmierci bł. Wincentego Kadłubka. Ostatnią część swego życia spędził w mniszej celi w Jędrzejowie. Czy to tutaj, w archiopactwie Cystersów, skupią się najważniejsze uroczystości rocznicowe?

O. Rafał Ścibiorowski: Taki mamy zamiar. Mistrz Wincenty – wybitna postać epoki średniowiecza – gdy świadomie zrezygnował z biskupstwa i zaszczytów w Krakowie, sam wybrał sobie to miejsce: najstarsze opactwo cysterskie w Polsce. Wyjątkową rocznicę i Rok Kadłubkowy w diecezji kieleckiej ogłosił listem pasterskim biskup kielecki Jan Piotrowski. 8 marca, w sam rocznicowy dzień, będzie u nas sprawowana Msza św. o godz. 18. Nastąpi też otwarcie trumienki z relikwiami (może to uczynić tylko biskup). Zostaną one pobrane i przekazane do parafii, które o nie prosiły. Zakładam, że będzie to ok. dwudziestu-trzydziestu szczątków doczesnych – proszą o nie parafie nie tylko diecezji kieleckiej i nie tylko z Polski. W 2022 r. zwrócili się do nas o nie m.in. częstochowscy paulini; myślę, że ok. stu relikwii naszego patrona powędrowało już do różnych parafii. Trzeba też podkreślić, że w sytuacji przyjęcia relikwii przez parafie zobowiązują się one do zrealizowania określonego programu modlitewnego, który przewiduje Mszę św. raz w miesiącu ku czci błogosławionego, odmówienie litanii, ucałowanie relikwii oraz odczytanie próśb kierowanych do niego przez wiernych.

Zaproponujemy także ogólnopolski konkurs plastyczny, skierowany do uczniów szkół podstawowych, którego celem jest odniesienie się do dzieła życia bł. Wincentego z akcentem na Eucharystię, który to motyw chcielibyśmy szczególnie podkreślić jako bardzo mu bliski.

Każdy trzeci piątek miesiąca będzie u nas dedykowany bł. Wincentemu. Do sanktuarium na wieczorne czuwania od godz. 19 zapraszamy wspólnoty parafialne. W ramach tych spotkań będą: Godzinki ku czci bł. Wincentego Kadłubka, konferencje jemu poświęcone, głoszone przez cystersów, Apel Jasnogórski, Różaniec i Msza św. o godz. 23.

Kolejne rocznice śmierci bł. Wincentego są od kilku lat okazjami do pielgrzymek szlakiem, którym on w XIII wieku pieszo wyruszył z Krakowa do Jędrzejowa. Muszę przyznać, że pomimo kapryśnej marcowej pogody i dość długiej trasy zawsze zbiera się grupa czcicieli mistrza Wincentego, która na tę 4-dniową pielgrzymkę wyrusza. I nie są to tylko nasi parafianie.

Od lat dużym wydarzeniem ku czci bł. Wincentego są odpusty sierpniowe, trwające kilka dni, które gromadziły niegdyś kilkadziesiąt tysięcy osób.

Warto przypomnieć, że np. w 1918 r., w 700. rocznicę przybycia bł. Wincentego, ksiądz proboszcz Stanisław Marchewka – jego wielki czciciel, wraz z miejscową ludnością usypał dwa kopce: Spotkania i Przeniesienia. Pierwszy – dla upamiętnienia miejsca, w którym konwent cysterski witał niegdyś biskupa mnicha; drugi – na pamiątkę przeniesienia odpustu z października na dni sierpniowe. Pierwsza procesja na kopiec Spotkania była zapoczątkowaniem nowej tradycji kultu. Z kolei w 1923 r. przypadała 700. rocznica śmierci bł. Wincentego. Odnowiono wówczas trumienkę kryjącą jego szczątki. Biskup Augustyn Łosiński w Jędrzejowie dokonał przełożenia relikwii do odnowionego relikwiarza i wprowadził je do kaplicy. W wigilię uroczystości – 25 sierpnia 1923 r. pociągami z Warszawy, Radomia, Częstochowy, Sandomierza, Sosnowca, Krakowa przyjechała imponująca liczba pątników ze swoimi duszpasterzami. W głównym dniu odpustu odprawiono cztery Sumy pontyfikalne, którym przewodniczyli księża biskupi. Odprawiono także ponad 100 Mszy św. dla przeszło 150 tys. pielgrzymów.

Pierwsza wielka uroczystość powojenna odbyła się w 1948 r., kiedy to Sumie odpustowej z udziałem 40 tys. wiernych przewodniczył metropolita krakowski biskup książę Adam Sapieha. Pamiętne uroczystości towarzyszyły obchodom 200-lecia beatyfikacji (1964 r.). Koncelebrowanej Mszy św. z udziałem trzydziestu dwóch biskupów przewodniczył abp Karol Wojtyła.

Jak odpusty sierpniowe będą wyglądały w tym roku?

Uroczystej Sumie będzie przewodniczył abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, w asyście metropolity krakowskiego abp. Marka Jędraszewskiego, biskupa kieleckiego Jana Piotrowskiego, biskupa sandomierskiego Krzysztofa Nitkiewicza i opata generalnego Cystersów z Rzymu – o. Mauro-Giuseppe Leporiego. Być może będą u nas gościć także inni hierarchowie. Rokrocznie w sanktuarium w lipcu i sierpniu odbywają się Festiwale Muzyki Organowej i Kameralnej z udziałem wybitnych gwiazd z Polski i Europy. W tym roku będą one przebiegały w klimacie muzyki gregoriańskiej, z akcentem na pieśni eucharystyczne z mszału cysterskiego, aby uczcić bł. Wincentego – czciciela Eucharystii. Planujemy także wystawę planszową ilustrującą dzieło życia bł. Kadłubka i być może konferencję naukową we współpracy z Wydziałem Historycznym UJ.

Czy w całorocznych obchodach będzie dominował jakiś specjalny akcent duchowy?

To motyw zapalenia przez mistrza Wincentego znicza eucharystycznego przed Najświętszym Sakramentem i wskazanie współczesnym Eucharystii jako centrum życia chrześcijańskiego. Jednym z pierwszych moich celów jako opata było wybudowanie w naszym sanktuarium kaplicy Wieczystej Adoracji, gdyż nie wyobrażałem sobie, by w miejscu, gdzie spoczywa bł. Kadłubek, nie był w sposób stały adorowany Najświętszy Sakrament. Będzie to także pokazanie rzeczywistości mnicha cysterskiego w kontekście wyboru, jakiego dokonał Kadłubek – tego, co sprawiło, że porzucił nobliwe biskupstwo w Krakowie, by realizować się w ubóstwie, posłuszeństwie, pokorze jako prosty cysters. Aspekt czysto duchowy przeważył nad tym, co widzialne, zewnętrzne.

Czy współczesny świat, zdaniem Ojca Opata, potrzebuje tego rodzaju wzorców?

Potrzebujemy autorytetów, radykalizmu. Błogosławiony Wincenty pozbywa się dóbr doczesnych, rzuca świetną perspektywę na Wawelu (pomimo próśb Leszka Białego), rezygnuje z drogi naukowej (jego tytuł magistra to absolutna rzadkość w ówczesnych czasach) i przywdziewa habit. W tym okresie życia kontynuuje swoje dzieło kronikarskie, które jest wyrazem nie tylko jego erudycji, ale i patriotyzmu. Autor Chronica Polonorum oraz jego warsztat naukowy i intelektualny wciąż wymagają współczesnego odczytywania w wymiarze historycznym i duchowym.

Błogosławiony Wincenty Kadłubek zmarł 8 marca 1223 r. w naszym archiopactwie i tu przechowywane są jego relikwie, przeniesione w 1633 r. do specjalnie wzniesionego mauzoleum. Do publicznej czci wykorzystywany jest relikwiarz w kształcie ręki – w każdy wtorek o godz. 18. Odczytywane są wówczas prośby do błogosławionego. Jakie? O dary Ducha Świętego, zdrowie, uwolnienie z nałogów, ale i o dobrego męża czy żonę, co faktycznie skutkuje, o czym mówiono mi podczas kolędy.