Zmarły odgrywał istotną rolę w życiu kościelnym Czarnogóry, szczególnie po ogłoszeniu przez nią niepodległości w 2006. Rola ta wzrosła jeszcze bardziej po uchwaleniu przez parlament tego kraju w grudniu 2019 nowej ustawy o wolności religijnej i statusie prawnym wspólnot religijnych. Przewiduje ona m.in. przejęcie przez państwo majątku wspólnot wyznaniowych, które nie mogą udowodnić, że były ich własnością przed 1918 r., kiedy to Królestwo Czarnogóry zostało zjednoczone z Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców.
Dokument ten wywołał gwałtowne sprzeciwy Serbskiego Kościoła Prawosławnego (SKP), gdyż to jego w największym stopniu dotyczyły nowe rozporządzenia. Zdaniem metropolity, który podlegał SKP, nowa ustawa ma na celu konfiskatę cerkwi i klasztorów serbskich i przekazanie ich niekanonicznemu Czarnogórskiemu Kościołowi Prawosławnemu. Wkrótce stanął na czele społecznego sprzeciwu z udziałem tysięcy ludzi, którzy niemal codziennie protestowali na ulicach.
Hierarcha wygłaszał liczne przemówienia antyrządowe i namawiając do zmian w państwie, co pozostawało w jaskrawej sprzeczności z formalnym zakazem prowadzenia działalności politycznej przez duchowieństwo. Działania te wpłynęły na sytuację polityczną w Czarnogórze i na wybory parlamentarne 30 sierpnia, przegranych przez Demokratyczną Partię Socjalistów obecnego prezydenta Milo Đukanovicia.
Przyszły metropolita urodził się jako Risto Radović w Bare Radovića w Dolnej Moraczy, w Królestwie Jugosławii (na terenie dzisiejszej Czarnogóry) 7 stycznia 1938 r. Ukończył Akademię Duchowną św. Sawy w Belgradzie w 1962 oraz filologię klasyczną na Uniwersytecie Belgradzkim. Pogłębiał studia na Uniwersytecie Starokatolickim w Bernie i w Papieskim Instytucie Wschodnim w Rzymie. Następnie przez 7 lat przebywał w Grecji, obsługując parafie w Spanie i Koropionie. Tam też uzyskał doktorat na podstawie rozprawy o św. Grzegorzu Palamasie. W 1967 złożył wieczyste śluby zakonne na Athosie, przyjmując imię zakonne Amfilochiusz. W 1968 w Argostoli przyjął mnisze święcenia kapłańskie (hieromnich) i wkrótce potem otrzymał godność archimandryty. W latach 1975-76 wykładał w rosyjskim Instytucie św. Sergiusza z Radoneża w Paryżu, a w latach 1976-85 pedagogikę prawosławną (katechetykę) w Akademii Duchownej św. Jana Teologa w Belgradzie i był dziekanem tamtejszego wydziału teologicznego.
Reklama
W latach 2006 i 2008 został doktorem honoris causa odpowiednio Moskiewskiej Akademii Teologicznej i Instytutu Teologicznego Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego.
W maju 1985 Święty Synod SKP powołał go na biskupa eparchii (diecezji) banackiej. Sakrę, czyli chirotonię przyjął 29 grudnia tegoż roku. W swej eparchii organizował otwarte wykłady i dyskusje, w których poruszał tematykę religijną oraz związki prawosławia z kulturą serbską.
W rezultacie w 1988 władze Wojwodiny oskarżyły go o skłonności „antysocjalistyczne, antykomunistyczne i nacjonalistyczne” oraz o „dążenie do politycznego uświadamiania Serbów południowego Banatu”. 30 grudnia 1991 roku został powołany na arcybiskupa cetinjskiego oraz metropolitę czarnogórskiego i nadmorskiego.
Był członkiem Związku Pisarzy Serbii i Czarnogóry. Na terenie swojej eparchii prowadził ożywioną działalność misyjną, zorganizował wydawnictwo eparchialne i radio Święta Góra. Władał językami greckim, niemieckim, francuskim, rosyjskim i włoskim. Doprowadził do odnowienia szeregu świątyń zniszczonych w okresie rządów komunistycznych w Jugosławii, jak również do budowy zupełnie nowych cerkwi i monasterów oraz do ponownego akademii duchownej zamkniętej przez władze Jugosławii w 1945.
15 maja 2008 Synod Biskupów Serbskiego Kościoła Prawosławnego wybrał go na swego tymczasowego przewodniczącego z powodu długotrwałej choroby ówczesnego patriarchy Pawła. Po jego śmierci od 15 listopada 2009 do 22 stycznia 2010 pełnił funkcję strażnika Tronu Patriarszego, z której automatycznie ustąpił po wybraniu nowego patriarchy Ireneusza. Metropolita Amfilochiusz był określany jako największy, właśnie obok Ireneusza, współczesny autorytet moralny spośród duchownych SKP.
