Wśród uczuć dominował zachwyt spleciony z bólem. Zachwyt dotyczył piękna stworzonego świata. Ból chwytał za serce na widok wiosek i straszliwej biedy mieszkających tam ludzi. Przemierzyłam wiele tysięcy kilometrów. Madagaskar opleciony jest wokół górami. Jedne góry jawią się, jakby ruiny monumentalnych budowli; inne znów jakby pokryte ogromnym atłasem, poruszającym się na wietrze; a jeszcze inne, strzeliste, ginęły gdzieś w chmurach. Zdawać by się mogło, że niebo styka się tam z ziemią. Drogi najczęściej wiją się serpentynami raz pod górę, to znów w dół po dolinach. Gdy dosięgaliśmy szczytów, ukazywała się naszym oczom nieprzenikniona pustynia, na której nie widać było życia.
Wyspa posiada ogromne bogactwa materialne: złoto żmudnie wydobywane z rzek, szmaragdy odkrywane raz po raz w skałach oraz potężny wachlarz płodów ziemi. Kawa, herbata, wanilia, pieprz, pomarańcze, mandarynki, ananasy rosnące przy drogach i w lasach, cudowne krzewy kwiatowe. Lasy są wyposażone w niezliczone i jeszcze nieokreślone gatunki drzew. Mimo tego bogactwa mieszkańcy kraju żyją w skrajnej nędzy. Myślę o ludziach żyjących w buszu czy w wioskach. Ich mieszkaniem są lepianki z gliny, różnych traw, bambusów i rzadko z cegły, mające 6 m długości i 4 m szerokości. W chatce na podłodze jest rozłożona mata, a w kącie palenisko, na którym przyrządza się posiłek. Na jakikolwiek mebel nie ma już miejsca. Tak żyje większość Malgaszy. Jedynym pożywieniem jest ryż, który rośnie w pobliżu ich domostw. Ponieważ ryż do wzrostu, potrzebuje dużej ilości wody, dlatego osady znajdują się w pobliżu rzek. Woda z rzek służy do przygotowania posiłków, do nawadniania pól ryżowych, a także do higieny i prania odzieży, którą kobiety noszą w wielkich misach na głowach i suszą na trawie tuż przy rzekach. W niektórych rzekach woda nie wydawała się zachęcająca do użycia, gdyż mieszała się ze ściekami i była koloru szarego, co też sprzyja mnożeniu się komarów (a te przenoszą groźną malarię). Patrzyłam na dzieci, które nieumyte i w podartej odzieży radośnie bawiły się przed swoimi domkami, jakby nic im do szczęścia nie brakowało.
I to jest ów ból, który nasuwał mi pytania: co można uczynić, by w tych ludziach obudzić potrzebę innego życia? Dlaczego mimo tak wielkiego bogactwa, tyle rodzin cierpi niedostatek, a nawet nędzę? Zadawałam też sobie inne pytanie: czy ci ludzie, nieposiadający prawie nic - mam na uwadze ludzi z wiosek, gdyż w mieście żyją trochę inaczej - nie są bardziej szczęśliwi niż my, Europejczycy, uganiający się za bogactwem, które nie czyni nas i tak bardziej szczęśliwymi? To wyczytywałam z twarzy ludzi, którzy są najczęściej radośni, życzliwie ustosunkowani do siebie, także do mnie jako masery - siostry. Z podobną życzliwością i otwartością spotkałam się przy zetknięciu z siostrami zakonnymi rodzimego pochodzenia - Malgaszkami.
Podczas pobytu na Madagaskarze zdawałam sobie sprawę, że mój czas jest krótki, dlatego starałam się przyglądać z bliska pracy misjonarzy, zwłaszcza Polaków. Pytałam, co im daje siłę do tej trudnej posługi, gdy - jak sami mówili - nie widzą owoców pracy. Wprawdzie tubylcy cieszą się, gdy przybywa do nich misjonarz, ale o wiele głębiej zakorzenione mają swoje wierzenia i pokoleniowe tradycje. W danym plemieniu wielki wpływ na ludzi ma król i czarownik, a także rodzina, i ona najbardziej się liczy. Ogromne odległości, dzielące poszczególne wioski od kościoła parafialnego, nie pozwalają misjonarzom często odwiedzać swoich parafian. Spotykając chrześcijan, często miałam wrażenie, że oni nie wiedzą, iż np. dziś jest niedziela - dzień Pański. Rodziło to we mnie ogromny ból. Ludzie ci wprawdzie wierzą w jednego Boga, ale dla nich ten Bóg jest odległy i niezainteresowany ich losem. Natomiast według wierzeń, wszystkim kierują przodkowie, dlatego dla nich budują piękne grobowce, a gdy ludzi spotyka nieszczęście, przeżywają to jako karę ich przodków i starają się ich przebłagać. Praca misjonarzy nie jest zatem łatwa. Trzeba wielu lat ewangelizacji, aby uformować nowe pokolenia, którym uda się pokonać lęk zakorzeniony w rodzimej kulturze i tradycji.
Jedno co mnie pozytywnie uderzyło, to ogromna tolerancja ludzi, co do ich wiary. Katolicy, muzułmanie, protestanci czy należący do sekt, a tych jest bardzo dużo, odnoszą się do siebie z wzajemną życzliwością. To „wymieszanie” religii utrudnia jednak dotarcie prawdy Ewangelii - jako jedynej - do ludzkich serc.
Liturgia eucharystyczna szczególnie w niedzielę jest o wiele bardziej rozbudowana niż u nas. Msza św. trwa co najmniej dwie godziny, wypełniona pięknymi śpiewami. Wierni śpiewają na głosy, a przewodzi im kantor.
Jestem przekonana, że misjonarzom potrzeba wielkiej mocy ducha, by się nie zachwiali w nadziei, że kiedyś ich trud zrodzi dobre owoce wiary i zbawienia, toteż potrzebna jest im nasza modlitwa i ofiara, bo „Jeżeli Pańskiej nie macie pomocy, daremne dla was wstawać o północy” (Ps 127). Tylko Bóg jest Tym, który daje wzrost, siłę i rodzi nadzieję, że ziarno zasiane w płaczu, ktoś zbierze w radości w postaci dojrzałych kłosów.

Wysłuchał i opracował ks. Andrzej Suplat