Św. Mikołaj stał się jednym z najbardziej czczonych świętych w Kościele Wschodnim. Na Zachodzie kult Świętego datuje się dopiero od XI w., kiedy to Jego doczesne szczątki zostały przewiezione z zagrożonej przez muzułmanów Myry do miasta Bari w południowych Włoszech.
Kult św. Mikołaja był w dawnej Polsce bardzo żywy, do dzisiaj pod Jego wezwaniem jest ok. 230 kościołów, setki kaplic przydrożnych i figur. Imię to nosiło wielu wybitnych Polaków.
Obchody dnia św. Mikołaja miały w dawnych wiekach zupełnie inny charakter. W całej prawie Europie Wschodniej i Środkowej były połączeniem praktyk guślarskich ze szczerą wiarą w orędownictwo św. Mikołaja.
W Polsce i na Ukrainie, w wigilię święta gospodarze zachowywali ścisły post, aby wilki nie napadły na ich trzody. Powszechnie wierzono, że św. Mikołaj sprawuje władzę nad wilkami.
Mniej więcej od połowy XVIII w. najczęstszymi prezentami z racji dnia św. Mikołaja stały się słodycze, orzechy i zabawki. Potem upowszechniła się bardziej widowiskowa forma „mikołajek”. „Św. Mikołaj” z pastorałem, ubrany w czerwone szaty, w towarzystwie aniołów (niekiedy diabła, ciągniętego na sznurku), wędrował od domu do domu i egzaminował dzieci ze znajomości katechizmu i poprawnego zachowania się w różnych sytuacjach. Po egzaminie następowało rozdawanie prezentów ewentualnie wymierzanie lekkich kar.
Tradycję składania podarków w wigilię św. Mikołaja miał w Polsce rozpowszechnić ks. Piotr Skarga, który założył w Krakowie tzw. „skrzynkę św. Mikołaja”. Skrzynka ta pozostawała pod opieką specjalnego bractwa, które każdego roku, 6 grudnia, wypłacało z niej pieniądze dla biednych i uczciwych dziewcząt, aby umożliwić im zamążpójście lub wstąpienie do klasztoru.
W Polsce tzw. „mikołajki” - czyli piernikowe (zazwyczaj) ciasteczka, pieczono nocą, w przeddzień św. Mikołaja, w tajemnicy - gdy dzieci już spały. Ciasteczka wycinane były w kształcie półksiężyców, gwiazdek, kwiatów, choinek i zwierząt, np. w krakowskiem wielką furorę zrobiły ciasteczka w kształcie lajkonika lub pana Twardowskiego, siedzącego na księżycu.
Najmłodszą formą mikołajkowych zabaw, która rozpowszechniła się dopiero w I poł. XX wieku jest obdarowywanie się w szkole dowcipnymi prezencikami.
Kościoły pw. św. Mikołaja w naszej diecezji znajdują się w: Dębnie, Brzegach, Imielnie, Bejscach, Nakle, Oksie, Lisowie, Solcu Zdroju, Starym Korczynie, Małoszowie, Słaboszowie, Skale, Wysocicach, Kidowie.
Pomóż w rozwoju naszego portalu