Twoje jutro zaczniesz dziś - hasło programu „«Szkolna Akademia Innowacji i Odpowiedzialności» - projekty rozwojowe dla szkół” przez 14 miesięcy było myślą przewodnią działań podejmowanych na rzecz uczniów i ich rodziców oraz nauczycieli pięćdziesięciu łódzkich szkół. Projekt realizowany był przez Centrum Służby Rodzinie - organizację prowadzącą działalność pożytku publicznego w strukturze archidiecezji łódzkiej, a finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego. Zadania, których głównym celem było wyrównywanie szans edukacyjnych, rozpoczęto 1 lutego 2007 r., a zakończono 31 marca 2008 r.

Innowacyjnie, ale odpowiedzialnie

„Rodzice odpowiedzialni za szkołę, nauczyciele odpowiedzialni za uczniów, uczniowie odpowiedzialni za swoje życie” - przesłanie projektu nadawało kierunek podejmowanym działaniom. Celowo połączono tutaj innowacje z odpowiedzialnością, wychodząc z założenia, że innowacyjny rozwój społeczności szkoły jest niemożliwy bez odpowiedzialności. Ta odpowiedzialność za edukację wymusza integralny rozwój kapitału ludzkiego, bowiem wszelki kryzys edukacji został w projekcie zdiagnozowany przede wszystkim jako kryzys osobowy. Aby zmienić tę sytuację, prowadzono zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne, warsztaty, konferencje i szkolenia, wydawano publikacje, przekazywano nauczycielom pomoce dydaktyczne.

Projekty dla szkół

W programie unikano akcyjności. Stawiano na trwałe, systemowe zmiany. Wszelkie działania podejmowane dla uczniów i ich rodziców oraz nauczycieli były elementem tworzonego projektu rozwojowego, który był weryfikowany przez ekspertów. Starano się przy tym maksymalnie odciążyć pracowników szkoły i nie zakłócić potencjału, jaki powinni oni inwestować w edukację i wychowanie; dlatego czynności związane z organizacją zadań w ramach projektu wykonywało Centrum Służby Rodzinie, współpracując z dyrekcjami i nauczycielami szkół na zasadzie partnerstwa i doradztwa.
W programie udział wzięło 50 łódzkich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych; chętnych było dwa razy więcej. Wybrano te szkoły, które miały najwięcej uczniów dojeżdżających z obszarów wiejskich lub znajdujących się w innej, negatywnej sytuacji społecznej. Wśród zakwalifikowanych szkół były także młodzieżowe ośrodki wychowawcze dla młodzieży niedostosowanej społecznie i specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze dla młodzieży niepełnosprawnej.

Rezultaty

Początkowo zakładano, że program obejmie pomocą 15 tys. uczniów i 400 nauczycieli. Ostatecznie wzięło w nim udział ponad 22 tys. uczniów, z czego prawie 16 tys. uczniów skorzystało z warsztatów rozwijających umiejętności kluczowe (przede wszystkim odpowiedzialnego rodzicielstwa), 1000 z zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych, ponad 600 zdobyło dyplom „Przyjaciel Miasta Łodzi” wydany za poznanie kultury społeczności lokalnej; przeszkolono prawie 2 tys. nauczycieli i 400 rodziców uczniów.
Uczniowie i nauczyciele otrzymali specjalnie przygotowane publikacje - mają one formę skoroszytową, kolorową, komiksową i dotyczą m.in. rodziny, metod rozpoznawania płodności, przeciwdziałania uzależnieniom, prawidłowej komunikacji. Wydano także plakat „Wybrane Procedury Postępowania Wobec Niepełnoletnich Uczniów w Szkole”, który w sytuacji kryzysowej pomaga nauczycielom podjąć szybką i właściwą decyzję.
Uczniowie uczestniczący w zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych mogli zaprezentować swoje osiągnięcia i rozwój podczas uroczystej gali, zorganizowanej w teatrze z udziałem władz, rodziców i nauczycieli. Po wystąpieniach gości, m.in. bp. Adama Lepy, młodzież zaprezentowała dwie sztuki teatralne, taniec nowoczesny, śpiew i grę na bębnach. W foyer teatru udokumentowano rozwój uczniów, który dokonał się w ramach zajęć plastycznych, fotograficznych i dziennikarskich oraz wyświetlano zdjęcia z najciekawszych wydarzeń projektu. Po gali, z udziałem kilku tysięcy osób, odbył się koncert dla młodzieży. Wystąpił zespół „Full Power Spirit” - autor słynnego albumu „Dekalog” oraz o. Stan Fortuna - franciszkanin z USA, który wydał kilkanaście płyt i prowadzi centrum kultury dla młodocianych na Bronksie.

Głos dla naszych beneficjentów

- Instruktor jest bardzo fajny - powiedziała przed kamerą Gosia. W ramach projektu starano się wyjątkowo uważnie dobierać trenerów zajęć i warsztatów. Profesjonalne zdolności prowadzących były bardzo ważne, ale stawiano także na umiejętności wychowawcze. Nierzadko dłużej niż same zajęcia trwały nieformalne rozmowy prowadzącego z uczestnikami, którzy dzielili się swoimi problemami i sukcesami. - To jest bardzo ciekawe. Pierwszy raz na to chodzę - mówi Marcin. - Wcześniej nie miałem takich zajęć. Nudziłem się - mówi Krzysiek.
- Odkryłem w sobie coś nowego. Jest coś fajnego w życiu, co może być bezpieczne - mówi Adrian. „Dzieci lepiej funkcjonują; Obserwuję większą otwartość i pewność siebie wraz ze zmianą zachowania na pozytywne (mniej agresji). Zwiększyła się frekwencja” - napisali w ankiecie nauczyciele z gimnazjum położonego w największej łódzkiej enklawie biedy. - Rodzicom też jest trudno - powiedziała pani pedagog, która w ramach projektu zorganizowała warsztaty z rodzicami.

Będą kolejne programy

Nie wszystko w projekcie udało się tak, jak chcieli organizatorzy. W planach Centrum Służby Rodzinie jest wykorzystanie doświadczeń „Szkolnej Akademii Innowacji i Odpowiedzialności” przy realizacji kolejnych programów. Współpraca organizacji kościelnych i pozarządowych oraz administracji publicznej potrafi zmienić bardzo wiele.