Reklama

Dlaczego warto rozmawiać?

Co się stało z dziedzictwem „Solidarności”?

Niedziela Ogólnopolska 13/2005

Picaresque/Arek Gołębiewski

Jan Pospieszalski

Jan Pospieszalski

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Program prowadzony przez Jana Pospieszalskiego w poniedziałek 14 marca br. (2 TVP) dotyczył sprawy, która nie jest przez Polaków rozumiana, która wciąż boli, która budzi - jak ujął to muzyk Paweł Kukiz, jeden z gości programu - uczucie „gniewu i niespełnienia”. Dziedzictwo Sierpnia ’80 zostało w rzeczywistości politycznej odrzucone, zapomniane, choć - jak przypomniał prowadzący - wybitny francuski socjolog Alain Touren uznał „Solidarność” za jedno z najważniejszych zjawisk XX wieku. Na pytania o genezę Sierpnia i przyczyny odrzucenia jego dziedzictwa przez wydarzenia późniejsze, które kształtowały oblicze III Rzeczypospolitej, odpowiadali: Bogdan Borusewicz (UW), Waldemar Kuczyński (UW), Ryszard Bugaj (niegdyś UP), Ewa Milewicz (GW) oraz politycy i publicyści reprezentujący prawicę: Lech Kaczyński - prezydent Warszawy (PiS), Piotr Naimski, prof. Jadwiga Staniszkis, Rafał Ziemkiewicz. Komentatorami ze strony prawicowo-katolickiej byli też: wybitny fotografik Stanisław Markowski i Barbara Polak, publicystka.
Przypomniano, że wydarzenia Sierpnia rozgrywały się w atmosferze pamięci o krwawo stłumionym proteście robotników Trójmiasta w Grudniu ’70. Mimo że, jak podsumował L. Kaczyński, „reżim gierkowski w znacznym stopniu przekupywał Polaków, a reżim gdański był stosunkowo łagodny, to pogłębiało się w ludziach poczucie, że w tym kłamstwie nie można wytrzymać”, kontekstem zaś była jak najbardziej realna groźba - aktualna także w późniejszych latach 80. - że Związek Sowiecki użyje broni atomowej wobec Europy Zachodniej. Jak przypomniała prof. Staniszkis, w czasie rozmów z delegacją rządową „partyjniacy ze zbrojeniówki siedzieli z kamiennymi twarzami”, doskonale zdając sobie z tego sprawę. Przypisywanie ruchowi „S” z tego czasu cech „karnawału” nie jest więc do końca trafne, choć powszechna była atmosfera święta, czegoś uroczystego, podniosłego i radosnego. Stoczniowcy przywrócili Polakom pojęcie narodu - stąd już niedaleko było do postulatu niepodległości. Rozmówcy z prawej strony zgodni byli, że sierpniowy zryw był rodzajem powstania narodowego - i dopiero potem górę wziął nurt akomodujący ten ruch do istniejącego systemu - że codzienne Msze św. i modlitwy nie były jakimś rytuałem, ale wyrażały głęboką potrzebę życia w prawdzie, przywrócenia życiu społecznemu wymiaru chrześcijańskiego. Rafał Ziemkiewicz podkreślił, że nagle w miejscu, w którym komuniści - po wymordowaniu AK- owców, złamaniu przedwojennej inteligencji - nikogo się nie spodziewali, wyrośli LUDZIE. Powstało nowe społeczeństwo, „okazało się, że to jest naród”. Lech Kaczyński określił jako „genialny” pomysł strajkujących stoczniowców, by ruchem antykomunistycznym uczynić związek zawodowy.
Gorętszy spór wprowadziła druga część dyskusji, tocząca się wokół pytania: dlaczego doświadczenie odzyskiwania godności, tworzenia wspólnoty z ludzi atomizowanych przez komunizm nie przeniosło się w rzeczywistość polską po roku 1989? Lech Kaczyński był zdania, że znaczna część „elity solidarnościowej” w 1989 r., z jednej strony „dokonała zakupu ideologii liberalnej”, z drugiej zaś dała przyzwolenie na praktykę grubej kreski. W wyniku tych manewrów, o ile pierwsza „Solidarność” była oparta na wartościach takich jak: naród, patriotyzm, rodzina, wiara, to później mieliśmy do czynienia z aksjologiczną pustką. Piotr Naimski natomiast twierdził, że okrągły stół był zawłaszczeniem dorobku „S”. W 1989 r. we władzach związku znaleźli się ludzie, których nie było w legalnych władzach w ruchu 1980 r.
Stanisław Markowski przypomniał, że przygotowywanie gruntu pod okrągły stół odbywało się z pistoletem przystawionym do skroni. Ofiary stanu wojennego to stu zamordowanych, w tym ks. Jerzy Popiełuszko i kilku innych wspaniałych kapłanów. Cena za okrągły stół była wygórowana, zwłaszcza iż nie można udowodnić tezy, że był on w ogóle potrzebny. Czy nie mogła mieć, na przykład, miejsca stopniowa ewolucja do nowego systemu? Mocno zabrzmiał głos Barbary Polak, która z kolei przypomniała cechy „Solidarności”, które czyniły z niej zjawisko uniwersalne, nie tylko polityczne, a szczególnie - nieodnoszące się do kategorii gry o władzę. Chodziło o ludzkie gesty, o dobroć, szlachetność, o wymiar ewangeliczny relacji społecznych, o przywracanie kryteriów i pojęć, czym byli tak przerażeni komuniści, „wpuszczając później”, jak stwierdziła Barbara Polak, „stado szczurów”, by niszczyło, kalało i kompromitowało tę wspólnotę Polaków. Ten głos, przyjęty przez zebranych w studiu z powagą - przez lewicę, z rodzajem zaskoczenia - stał się pointą wieczoru, podczas którego zastanawiano się, dlaczego walka o godność stała się farsą i przyniosła łzy tylu polskim rodzinom.
W następnym programie pojawi się kolejna próba odpowiedzi na to pytanie, tak ważne dziś, u schyłku III Rzeczypospolitej, dla nas wszystkich.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Włochy: Przed konklawe kardynałowie odwiedzili swoje kościoły tytularne w Rzymie

2025-05-04 17:01

[ TEMATY ]

konklawe

PAP

Przed rozpoczynającym się w środę konklawe wielu kardynałów, także elektorzy, odwiedziło w niedzielę swoje kościoły tytularne w Rzymie. Odprawiali tam Msze św. i spotkali się z wiernymi. Każdy kardynał wraz z przyjęciem tej godności od papieża otrzymuje też kościół tytularny w Wiecznym Mieście.

W wielu parafiach na wieść o wizycie kardynałów zgromadziły się tłumy wiernych na odprawianych przez nich Mszach św. Tak było między innymi w kościele Matki Bożej z Guadalupe, do którego przybył metropolita Nowego Jorku kardynał Timothy Dolan. Zapytany, co sądzi o opublikowanym przez Biały Dom fotomontażu przedstawiającym prezydenta Donalda Trumpa jako papieża, odparł: "To nie było dobre. Mam nadzieję, że nie miał on z tym nic wspólnego".
CZYTAJ DALEJ

Ostatnia Msza św. za Papieża Franciszka sprawowana ramach Novemdiales

2025-05-04 18:52

[ TEMATY ]

papież Franciszek

śmierć Franciszka

Vatican Media

Kardynał Dominique Mamberti

Kardynał Dominique Mamberti

Papież Franciszek, ożywiony miłością Pana i prowadzony przez Jego łaskę, był wierny swojej misji aż do ostatecznego wyczerpania sił – przypomniał kardynał Dominique Mamberti w ostatniej Mszy św. za duszą Papieża Franciszka, sprawowanej w ramach Novemdiales w Bazylice św. Piotra. Kardynał wskazał na ważny wymiar duchowości Franciszka, jakim była adoracja Chrystusa.

W homilii kardynał nawiązał do słów z niedzielnego czytania Ewangelii św. Jana. Nad Jeziorem Tyberiadzkim Jezus po Zmartwychwstaniu prowadzi dialog z Piotrem, pytając apostoła, czy Go kocha. Zauważył, że „miłość” jest kluczowym słowem tej karty Ewangelii. „Pierwszym, który rozpoznaje Jezusa, jest «uczeń, którego Jezus miłował», Jan, który woła: «To jest Pan!», a Piotr natychmiast wskakuje do morza, aby dołączyć do Mistrza. Po wspólnym posiłku, który rozpalił w sercach apostołów wspomnienie Ostatniej Wieczerzy, rozpoczyna się dialog między Jezusem a Piotrem, potrójne pytanie Pana i potrójna odpowiedź Piotra” – mówił kardynał.
CZYTAJ DALEJ

16. edycja Festiwalu Biegowego. Majowa promocja na wszystkie pakiety startowe!

2025-05-05 12:14

[ TEMATY ]

Festiwal Biegowy

Mat.prasowy

Trwają zapisy na 16. edycję Festiwalu Biegowego, która odbędzie się 5 – 7 września 2025 w malowniczej Piwnicznej-Zdroju! To wyjątkowe wydarzenie, które łączy pasję do biegania z pięknem beskidzkich krajobrazów, już od lat przyciąga miłośników aktywności na świeżym powietrzu. Tysiące uczestników pobiegną malowniczymi trasami Beskidu Sądeckiego, łącząc sport z odkrywaniem lokalnej kultury i kuchni. Góry, bieg i Ty – to najlepsze trio sezonu!

Tylko teraz możesz skorzystać z 10% zniżki na pakiety startowe na wszystkie dystanse! Wystarczy, że podczas rejestracji na stronie: www.rejestracja-festiwalbiegowy.pl wpiszesz kod promocyjny: MAJFB.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję