Włodzimierz Rędzioch: - Dlaczego w swych ostatnich listach pasterskich podjął Ksiądz Arcybiskup temat zachowania się katolickich polityków w życiu publicznym?

Abp Raymond L. Burke: - Zrobiłem to z kilku powodów. Po pierwsze, z troski o zbawienie dusz polityków, na których spoczywa wielka odpowiedzialność za dobro wspólne. Jeżeli ludzie ci rozpowszechniają wielce niemoralne działania, ja jako duszpasterz z konieczności muszę się bardzo niepokoić. Po drugie, jako pasterzowi Kościoła zależy mi, aby osoby niegodne (pisze o tym św., Paweł w swym Pierwszym Liście do Koryntian), które chcą przyjąć Komunię św., nie „umniejszały” świętości Eucharystii. Po trzecie, to skandal, żeby katoliccy politycy, którzy popierają prawo proaborcyjne i prawa przeciwne życiu, w dalszym ciągu przystępowali do Komunii św. Sprawia to wrażenie, że nauczanie Kościoła pod tym względem nie jest dostatecznie zdecydowane.

- Jakie były reakcje społeczeństwa amerykańskiego na listy pasterskie Księdza Arcybiskupa?

- Można sobie wyobrazić, że reakcje były bardzo zróżnicowane. Wielu ludzi - również niekatolicy - dziękowali mi, bo byli zdezorientowani postępowaniem niektórych polityków katolickich. Powiedzieli, że zrozumieli, iż nie można być katolikiem, a jednocześnie popierać proaborcyjne prawodawstwo. Inni zareagowali negatywnie, oskarżając mnie o próbę wpływania na rezultat wyborów i o uczestniczenie w działalności politycznej. Ludzie ci znają nauczanie Kościoła, lecz pomimo to uważają, że aborcja nie jest złem i że kobieta ma prawo do wyboru. Jeszcze inni postrzegali moje nauczanie jedynie z perspektywy politycznej stronniczości, ponieważ byli związani z jedną z partii.

- Nie wszyscy biskupi Stanów Zjednoczonych otwarcie poparli Księdza Arcybiskupa w sprawie niedopuszczenia proaborcyjnych polityków do Komunii św., motywując to w różny sposób. Według niektórych biskupów, kapłan nie może ocenić „stanu duszy” wiernego, który chce przyjąć Eucharystię. Poza tym odmowa udzielenia pewnym politykom Komunii św. może być postrzegana jako stronniczość polityczna i może zniweczyć dialog z tymi politykami. Co Ksiądz Arcybiskup sądzi o tego typu uwagach?

- Byłem nieco zaskoczony, że Konferencja Episkopatu USA nie chciała zająć bardziej zdecydowanego stanowiska w tej sprawie. Jak Pan wspomniał, któryś z biskupów powiedział, że nie można ocenić „stanu duszy” człowieka. To prawda, ale można obiektywnie ocenić zachowanie danej osoby. Dyscyplina dotycząca przyjmowania Komunii św. istnieje już od czasów św. Pawła (Pierwszy List do Koryntian) i została teraz potwierdzona przez Kodeks Prawa Kanonicznego (kan. 915): ktoś, kto publicznie trwa w grzechu ciężkim, nie może być dopuszczony do Komunii św. Jednocześnie kiedy ktoś jest świadomy, że popełnił grzech ciężki, nie powinien przystępować do Komunii św., jeżeli wcześniej się nie wyspowiadał i nie postanowił zmienić swego postępowania. Tu nie chodzi o politykę! To jest kwestia zapewnienia dobra duszy i świętości sakramentu. Katolicy nie mogą głosować na kandydata, nie biorąc pod uwagę, jakie są tego konsekwencje dla ich wiary katolickiej i obyczajów.
Jeśli chodzi o dialog z politykami, za każdym razem, gdy miałem podjąć decyzję w sprawie nieudzielania politykowi Najświętszego Sakramentu, nawiązywałem z nim korespondencję i próbowałem osobiście z nim rozmawiać, aby wyjaśnić, dlaczego nie powinien przystępować do Komunii św. Stwierdziłem wówczas, że politycy znają nauczanie Kościoła, tzn. że pozbawianie życia bezbronnej istoty ludzkiej jest sprzeczne z prawem naturalnym. Pomimo to uważają, że popieranie proaborcyjnego prawodawstwa jest w jakiś sposób usprawiedliwione. Oczywiście, należy prowadzić dialog z tymi ludźmi, by pomóc im to wszystko lepiej zrozumieć. Dialog ten jednak byłby bezsensowny, gdybyśmy następnie nie podejmowali właściwych decyzji.

- W Unii Europejskiej trudno jest być politykiem wiernym nauczaniu Kościoła. Afera z odrzuceniem kandydatury prof. Rocco Buttiglionego na komisarza Komisji Europejskiej jest tego najlepszym dowodem. Czy również w Stanach Zjednoczonych politycy katoliccy mają trudne życie?

- Uważam, że tak nie jest. Jeżeli katolicki polityk w naszym państwie daje wielkie świadectwo wiary, zawsze znajdzie ludzi mu przychylnych. Lecz nawet gdyby ludzie źle reagowali, to wcale nie usprawiedliwia polityka, by miał w imię politycznego sukcesu czynić rzeczy niemoralne. Jeżeli dziś nie będziemy kłaść nacisku na fakt, żeby politycy katoliccy byli wierni swemu sumieniu, doprowadzimy do tego, że wszystkie argumenty moralne zostaną wykluczone z życia politycznego i społecznego.

- Na Zachodzie w następstwie pewnych nadużyć posoborowych oraz negatywnych wpływów protestantyzmu daje się zauważyć zjawisko banalizowania Najświętszej Eucharystii. Wielu katolików jest dziś przekonanych, że sama obecność na Mszy św. „uprawnia” do przyjęcia Komunii św. Jak Kościół powinien reagować na to zjawisko?

- To oczywiste, że respekt dla sakramentu Eucharystii został poważnie zakwestionowany. Widać to choćby po tym, jak ubrani są ludzie uczestniczący we Mszy św. Świadczy o tym również fakt, że uważają oni, iż mają prawo przystąpić do Komunii św., chociaż nie zawsze wszyscy mają prawo otrzymać Ciało Chrystusa. Komunia św. jest darem Boga dla ludzi, lecz jeżeli ktoś nie jest odpowiednio przygotowany, by otrzymać ten największy dar Boży, nie powinien przystępować do Eucharystii. Eucharystia to Chrystus, który daje się nam w ofierze. To nie jest spotkanie wspólnoty i nie można tego sakramentu interpretować według naszego uznania. Każdy człowiek musi zrobić rachunek sumienia i zadecydować, czy jest odpowiednio przygotowany na przyjęcie Eucharystii. Dzięki Bogu, że Papież, aby zachować integralność Najświętszego Sakramentu, przypomniał nam nauczanie Kościoła na temat Eucharystii w swych dokumentach: w encyklice Ecclesia de Eucharistia oraz w najnowszym liście apostolskim Mane nobiscum Domine. Warto wspomnieć również instrukcję Redemptionis sacramentum Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Uważam, że nauczanie zawarte w tych dokumentach ma zasadnicze znaczenie dla przyszłości Kościoła w Stanach Zjednoczonych i na całym świecie, jak również dla jego wiarygodności i zdolności nauczania wiary.
Ja jako biskup będę intensywnie pracował w tej dziedzinie.

- Wracając do reakcji na ostatnio wydane listy pasterskie Księdza Arcybiskupa, przypomnę fakt dotyczący znanego jezuity - o. Fessio, który stwierdził kiedyś, że po gwałtownej negatywnej reakcji na encyklikę Pawła VI „Humanae vitae”, opublikowaną w 1968 r., na biskupów amerykańskich zaczęto wybierać kapłanów, którzy byli „niekontrowersyjni” (non-controversial). Czy biskupi Kościoła - „znaku, któremu sprzeciwiać się będą” - powinni być „niekontrowersyjni” i politycznie poprawni?

- Nie mogę mówić w imieniu innych biskupów, lecz osobiście uważam, że amerykańscy biskupi i księża starają się unikać kontrowersji i konfrontacji. Wynika to z pragnienia, aby podchodzić do ludzi spokojnie i w sposób zrównoważony. Nie należy jednak przy tym zapominać, że naszym zadaniem jest głoszenie wszystkim prawdy, która zbawia. Nie ulega wątpliwości, że biskup musi być odważny, szczególnie w dzisiejszym, zsekularyzowanym społeczeństwie, które sprzyja negatywnym zachowaniom w stosunku do Kościoła. Dlatego musi on być na to przygotowany.
Biskup nie jest politykiem i nie może iść na kompromis w kwestii tak zasadniczej, jak nauczanie na temat ochrony niewinnego życia ludzkiego. W tej sprawie nie ma kompromisów!

- A co z zasadą wybierania „mniejszego zła”?

- Uważam, że należy stosować zasadę wybierania największego, możliwego do osiągnięcia dobra - to znaczy, że w sytuacjach, kiedy nie jest możliwe zrealizowanie pełnego dobra, którego chcemy dla lokalnej społeczności czy dla narodu, należy wybierać polityków zapewniających realizowanie większego dobra wspólnego.

- Dziękuję za rozmowę.