Dzieje Jasnej Góry i Cudownego Obrazu - to tytuł książki o. dr. Jerzego Tomzińskiego - byłego generała Zakonu Paulinów i wieloletniego przeora Jasnej Góry, człowieka wielkiego serca i zakonnej pokory, niezwykle zasłużonego dla Zakonu i Kościoła. Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Zakonu Paulinów - Paulinianum. Autor, będąc pod urokiem wieloletniego przebywania w tym świętym miejscu, przelał na papier miłość do Matki Bożej oraz podziw dla tego Sanktuarium. Z tekstu wynika jednoznacznie, że Jasna Góra powstała jako dar Opatrzności, aby polscy katolicy ze wszystkich ziem, prowincji i kordonów umacniali tu wiarę, utwierdzali się w miłości Kościoła i Ojczyzny. W tym duchu przez wieki na Jasnej Górze dokonywało się spontaniczne zjednoczenie wartości religijnych i narodowych jako owoc kultu maryjnego.
O. Tomziński przywołuje słowa Adama Mickiewicza, który 4 stycznia 1842 r. - mówiąc o Jasnej Górze w wykładzie w Collčge de France - podkreślił, że miejsce to sławne, znane jest wszystkim Słowianom jako cel pielgrzymek - dla Słowian jakby Casa Santa loretańska. Po latach ujął to podobnie, choć inaczej, Jan Paweł II, mówiąc: "Przyzwyczaili się Polacy wszystkie niezliczone sprawy swojego życia, różne jego momenty ważne, rozstrzygające, chwile odpowiedzialne (...) wiązać z tym miejscem, z tym Sanktuarium. Przyzwyczaili się ze wszystkim przychodzić na Jasną Górę, aby mówić o wszystkim swojej Matce (...), która tutaj w jakiś szczególny sposób jest. Jest obecna (...). Przyzwyczaili się do tego Polacy. Przyzwyczaili się ich pobratymcy, sąsiedzi z różnych narodów. Coraz więcej przybywa tu ludzi z całej Europy i spoza Europy...". Słowa Papieża, wypowiedziane 4 czerwca 1979 r. na Jasnej Górze, ukazują wewnętrzną siłę Jasnogórskiego Sanktuarium, które "chwyta głęboko za serce i trzyma Naród cały w pokornej a mocnej postawie wierności Bogu, Kościołowi i jego hierarchii" (kard. Stefan Wyszyński).
Jasna Góra - Sanktuarium narodowe Polaków doczekało się obecnie wielu pięknych albumów i przewodników. Taki jest również przewodnik-książka o. Jerzego Tomzińskiego. Autor bardzo umiejętnie wpisał obecność Matki Bożej Jasnogórskiej w naszą historię. Przekonująco ukazał, że najkrótszy nawet pobyt w tym miejscu przeżywa się jako spotkanie z naszymi dziejami, z postaciami i wydarzeniami, które tworzą z Jasnej Góry żywe miejsce narodowego kultu Bogarodzicy.
Wśród opisanych bogatych, różnorodnych dziejów Jasnej Góry w książce przeplatają się wątki polskiej pobożności maryjnej, a także wielu łask otrzymywanych za pośrednictwem Jasnogórskiej Matki. Mimo że książka ma charakter przewodnika, czyta się ją jako pewną logiczną całość. Trudno bowiem odłączyć historię tego Sanktuarium maryjnego od dziejów Kościoła w Polsce, a także od historii państwa polskiego. Stąd w książce o. Tomzińskiego każde wydarzenie historyczne, każda postać czy nawet detal architektury jasnogórskiej przywołują przed oczy żywą pamięć o tym wszystkim, co od ponad 600 lat trwa w tym miejscu. Wejście w tę historię pozwala też zrozumieć polskie "dzisiaj".
Historia Jasnej Góry to również paulińskie posługiwanie w tym Sanktuarium. O wielu szczegółach codziennego stróżowania przez wieki przy Cudownym Obrazie można dowiedzieć się z prezentowanej książki.

O. Jerzy Tomziński OSPPE, "Dzieje Jasnej Góry i Cudownego Obrazu", Paulinianum, Częstochowa 2003, Wydawnictwo Zakonu Paulinów, Jasna Góra, ul. o. A. Kordeckiego 2, 42-225 Częstochowa, tel. (0-34) 377-77-77.