Mdr 9, 1-6. 9-11 - z Jutrzni na sobotę III tygodnia

Audiencja generalna, 29 stycznia 2003 r.

1. Hymn, którego wysłuchaliśmy przed chwilą, jest częścią dłuższej modlitwy, włożonej w usta Salomona, który przez tradycję biblijną postrzegany był jako król sprawiedliwy i szczególnie mądry. Modlitwę tę znajdujemy w dziewiątym rozdziale Księgi Mądrości, w jednym z pism Starego Testamentu powstałym w języku greckim, prawdopodobnie w Aleksandrii, w Egipcie, u zarania ery chrześcijańskiej. Jest ona wyrazem żywotnego i otwartego judaizmu diaspory żydowskiej w świecie hellenistycznym.
Spotykamy w tej Księdze trzy podstawowe kierunki myśli teologicznej: błogosławioną nieśmiertelność jako ostateczny cel życia człowieka sprawiedliwego (por. ww. 1-5); mądrość jako Boży dar, przewodnik w życiu i w wyborach wiernego (por. ww. 6-9); historię zbawienia, a przede wszystkim fundamentalne wydarzenie wyjścia z niewoli egipskiej jako znak walki między dobrem a złem, która prowadzi do pełnego zbawienia i odkupienia (por. ww. 10-18).

2. Salomon żył około dziesięciu wieków przed natchnionym autorem Księgi Mądrości, jednakże został uznany za głównego i ideowego twórcę całej późniejszej refleksji mądrościowej. Modlitwa hymnologiczna, włożona w jego usta, jest uroczystym wołaniem skierowanym do "Boga przodków i Pana miłosierdzia" (Mdr 9, 1), ażeby udzielił cennego daru mądrości.
W tekście jest bardzo jasna aluzja do sceny, jaką opowiada Pierwsza Księga Królewska, gdy Salomon u początku swego królowania udaje się do Gibeonu, gdzie znajdowało się sanktuarium, i po złożeniu wielkiej ofiary ma w nocy sen - objawienie. Na prośbę samego Boga, który zachęca go do wyrażenia życzenia, odpowiada: "Racz więc dać Twemu słudze serce pełne rozsądku do sądzenia Twego ludu i rozróżniania dobra od zła" (1 Krl 3, 9).

3. Ta prośba Salomona została w hymnie rozwinięta w serię wezwań skierowanych do Pana, aby udzielił niezastąpionego skarbu, jakim jest mądrość.
We fragmencie znajdującym się w Liturgii Godzin znajdujemy dwa błagania: "Dajże mi Mądrość...; Wyślij ją z niebios świętych, ześlij od tronu swej chwały" (Mdr 9, 4. 10). Bez tego daru człowiek ma świadomość, że żyje bez przewodnika w moralnych wyborach, tak jak bez gwiazdy polarnej podczas podróżowania: "Bom sługa Twój..., człowiek niemocny i krótkowieczny, zbyt słaby, by pojąć sprawiedliwość i prawa... jeśli [człowiekowi] braknie mądrości od Ciebie - za nic będzie poczytany" (ww. 5-6).
Łatwo zrozumieć, że ta "mądrość" nie jest zwykłą inteligencją czy zdolnością praktyczną, ale przede wszystkim uczestnictwem w samym umyśle Boga, który "w Mądrości swojej stworzył człowieka" (w. 2). Jest więc zdolnością wnikania w najgłębszy sens istnienia, życia i historii, wychodząc poza materię rzeczy oraz wydarzeń, aby odkryć ich ostateczne znaczenie, jakie nadaje im Bóg.

4. Mądrość jest jak lampa, która oświeca nasze wybory moralne każdego dnia i prowadzi nas po właściwych ścieżkach ku poznaniu, "co jest miłe w oczach Pana, co słuszne według Jego przykazań" (por. w. 9).
Dlatego liturgia pozwala nam modlić się słowami Księgi Mądrości na początku każdego dnia, aby Bóg był przy nas ze swoją Mądrością i towarzyszył nam w codziennych zmaganiach (por. w. 10), ukazując dobro i zło, to, co sprawiedliwe, i to, co nie jest sprawiedliwe.
Ufając Bożej Mądrości, idziemy pełni pokoju przez świat. Trzymamy się jej, kochając ją miłością oblubieńczą, za przykładem Salomona, który - jak czytamy w Księdze Mądrości - wyznawał: "Ją [mądrość] pokochałem, jej od młodości szukałem: pragnąłem ją sobie wziąć za oblubienicę i stałem się miłośnikiem jej piękna" (Mdr 8, 2).

5. Ojcowie Kościoła widzieli w Chrystusie Mądrość Bożą, zgodnie z myślą św. Pawła, który określał Chrystusa jako "moc Bożą i mądrość Bożą" (1 Kor 1, 24).
Zakończmy nasze spotkanie modlitwą św. Ambrożego, który tak zwraca się do Chrystusa: "Naucz mnie słów bogatych w mądrość, ponieważ Ty jesteś Mądrością! Otwórz moje serce, Ty, który otwarłeś Księgę! Otwórz tę bramę, która jest w niebie, ponieważ Ty jesteś Bramą! Jeżeli wejdziemy przez Ciebie, posiądziemy Królestwo niebieskie; jeżeli wejdziemy przez Ciebie, nie zostaniemy oszukani, ponieważ nie może zbłądzić ten, kto wszedł już do mieszkania Prawdy" (Komentarz do Psalmu 118/1: Saemo 9, s. 377).

Z oryginału włoskiego tłumaczył o. Jan Pach OSPPE