Reklama

Niedziela Lubelska

Konstytucja 3 Maja

Mija 230 lat od dnia, gdy Sejm Rzeczypospolitej pod przywództwem marszałka Stanisława Małachowskiego uchwalił konstytucję.

[ TEMATY ]

konstytucja

konstytucja 3 Maja

Archiwum

Jan Matejko, "Konstytucja 3 Maja 1791 roku"

Jan Matejko, Konstytucja 3 Maja 1791 roku

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Trzeci Maja to szczególna data – tego dnia w 1791 r. w Warszawie uchwalono pierwszą w Europie konstytucję. Ponad 130 lat później w 1923 r. Kongregacja Obrzędów Stolicy Apostolskiej wyznaczyła na 3 maja święto Matki Bożej Królowej Polski, a do Litanii Loretańskiej dołączono wezwanie: Królowo Korony Polskiej.


Podziel się cytatem

Konstytucja 3 Maja była drugą na świecie, po amerykańskiej, i pierwszą w Europie - przypomina prof. Dariusz Dudek, konstytucjonalista z KUL. Choć obowiązywała niewiele ponad rok, to dzięki niej Polska ma swoje miejsce w rodzinie europejskiego konstytucjonalizmu już od ponad dwóch wieków.

Konstytucja 3 Maja poważnie reformowała ustrój demokracji szlacheckiej. Zrywała z wolną elekcją, wprowadzając monarchię dziedziczną z dynastią saską na tronie. Zdaniem Kierownika Katedry Prawa Konstytucyjnego KUL, stanowiła udane połączenie kanonu republikańskiego i systemu monarchistycznego, swoje miejsce znalazły w niej nowe zdobycze myśli filozoficzno-prawnej. – Konstytucja wprowadzała zasadę zwierzchnictwa narodu, choć tylko narodu szlacheckiego, ale trzeba pamiętać, że w Rzeczpospolitej Obojga Narodów był on najliczniejszy w ówczesnej Europie – wskazuje prof. Dudek. Dodaje, że konstytucja normowała także prawa mieszczan i prawa włościan. – Konstytucja wprowadzała zasadę trójpodziału władz, która była nieobecna w ówczesnej Europie zdominowanej przez monarchie absolutne lub absolutystyczne – wskazuje ekspert. Takie rozwiązanie, powszechnie stosowane dziś w systemach prawnych, służy zapewnieniu wolności człowieka i jego ochronie przed nadużyciem monopolistycznej władzy. Nowością był też zapis określający naród jako suwerena. Według konstytucji to z woli narodu bierze swój początek wszelka władza społeczności ludzkiej. – Ten przepis dla nas jest oczywistością, ale w ówczesnej Europie był szokujący – mówi konstytucjonalista. W opinii wykładowcy KUL najważniejszą, choć niezrealizowaną ostatecznie, wartością konstytucji była próba ocalenia wolnej Polski. Ten cel został wyraźnie wyartykułowany we wstępie do konstytucji. – Właśnie dlatego konstytucja stała się symbolem dążenia do wolności w okresie zaborów – wskazuje prof. Dudek. Później, w okresie II Rzeczypospolitej, do Konstytucji 3 Maja wprost nawiązywała konstytucja marcowa. Pamięć o niej była również obecna w środowiskach patriotycznych w okresie Polski Ludowej, a dziś w rocznicę jej uchwalenia obchodzimy święto państwowe.

Konstytucja 3 Maja była drugą w świecie, po amerykańskiej, która jest zaledwie o cztery lata starsza. W obu dokumentach można znaleźć wiele podobieństw, a podstawową różnicą jest, że konstytucja Stanów Zjednoczonych jako pierwsza wprowadzała system republikański, z instytucją głowy państwa. Zarówno konstytucja polska, jak i amerykańska są lapidarne i zostały zbudowane wokół tych samych zasad: suwerenności narodu i trójpodziału władz. Zdaniem prof. Dudka łączy je także troska o rangę konstytucji w systemie prawnym. W Stanach Zjednoczonych obywatel przed każdym sądem może postawić zarzut, że dany przepis jest niezgodny z konstytucją. – Amerykańska ustawa zasadnicza obowiązuje na serio, na co dzień, w każdej sprawie sądowej – wyciąga wniosek ekspert. Choć Konstytucja 3 Maja nie szła tak daleko, to przewidywała zniesienie prawa przeciwnego konstytucji, ustanawiała także odpowiedzialność za naruszenie konstytucji przed specjalnym sądem sejmowym – dodaje prof. Dudek.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2021-05-02 06:59

Oceń: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Prawica Rzeczypospolitej będzie aktywnie uczestniczyć w debacie konstytucyjnej

[ TEMATY ]

polityka

konstytucja

Pio Si/pl.fotolia.com

Prawica Rzeczypospolitej będzie aktywnie uczestniczyć w debacie konstytucyjnej zapowiedzianej przez Prezydenta. Przede wszystkim będziemy przypominać, że najważniejszym wymiarem Konstytucji nie są wzajemne relacje władz publicznych i możliwości działania sił politycznych, ale zasady definiujące cele i charakter państwa, normy sprawiedliwości wyrastające z naturalnego porządku moralnego, prawa opinii publicznej.

Właśnie te zasady muszą zapewniać Polakom prawo domagania się od każdej władzy i każdego przedstawicielstwa działań na rzecz dobra wspólnego narodu i poszanowania jego podstawowych praw.
CZYTAJ DALEJ

Leon XIV dał impuls, wierni odkrywają chorał gregoriański

Papież Leon rozbudził na nowo zainteresowanie chorałem gregoriańskim. Inicjatywa „Śpiewajmy z Papieżem” spotkała się z bardzo dobrym przyjęciem na całym świecie. Okazało się, że łacińska liturgia łączy wiernych różnych kultur i języków – mówi Radiu Watykańskiemu o. Robert Mehlhart OP, dyrektor Papieskiego Instytutu Muzyki Sakralnej.

Przypomina on, że już w pierwszych dniach swego pontyfikatu Leon XIV zaskoczył wiernych swoim śpiewem. Śpiewał po łacinie części stałe Mszy św., a w niedzielę modlitwę Regina Caeli. To skłoniło Papieski Instytut Muzyki Sakralnej do przygotowania serii krótkich filmów, które uczą, jak śpiewać z Papieżem, by aktywnie uczestniczyć w jego liturgii.
CZYTAJ DALEJ

Skarb duchowości i sztuki: bazylika św. Augustyna na Polu Marsowym w Rzymie

2025-07-04 19:42

[ TEMATY ]

Rzym

bazylika św. Augustyna

@Vatican Media

Bazylika św. Augustyna w Rzymie

Bazylika św. Augustyna w Rzymie

Na jednym ze szlaków jubileuszowych znajduje się niezwykle cenny skarb duchowości, architektury, malarstwa i rzeźby. Mowa o bazylice św. Augustyna na Polu Marsowym w Rzymie. „Tutaj sztuka służy wierze” - mówi rektor bazyliki o. Pasquale Cormio.

Piękno stworzenia, podobnie jak piękno sztuki, to drogi prowadzące do piękna Boga. O. Pasquale Cormio, rektor bazyliki na Polu Marsowym, proponuje takie właśnie podejście podczas zwiedzania świątyni, za którą jest odpowiedzialny, i w której zakon augustianów jest obecny od końca XIII w.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję