Na początku bieżącego roku media obiegła wieść, że na skutek projektowanej zmiany planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów szpitalnych, które przeszły na własność miasta, może zmienić się także przeznaczenie szpitalnej kaplicy. Kościół miałby być przeznaczony na „cele usługowe”, o co zabiegali również reprezentanci lokalnej skrajnej lewicy z tzw. Kolektywu Wesoła. W praktyce mogłoby to oznaczać prowadzenie wewnątrz świątyni kawiarni, a być może nawet klubu nocnego, co niejednokrotnie ma miejsce w państwach Europy zachodniej.

Dlatego niezwłocznie podjęliśmy wszelkie działania zmierzające do uniemożliwienia zmiany przeznaczenia budynku kościoła. W trybie wniosku o dostęp do informacji publicznej pisaliśmy do Prezydenta Miasta Krakowa. Niestety, nie uzyskaliśmy odpowiedzi na żadne z zadanych pytań, dlatego przygotowujemy skargę na bezczynność organu do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

W ramach konsultacji społecznych planu zagospodarowania przestrzennego zgłosiliśmy liczne uwagi, dołączając tym samym do szeregu polityków, działaczy lokalnych, organizacji społecznych i przede wszystkim osób wierzących, zaniepokojonych perspektywą desakralizacji świątyni. Wspólne działania doprowadziły do zablokowania zmiany planu. Obecnie bierzemy udział w zainicjowanej przez działające przy kościele środowisko tradycji katolickiej kwerendzie archiwalnej, by sprawdzić czy własność świątyni nie powinna zostać przekazana władzom kościelnym. Po wstępnym etapie prac zainteresowanie stanem prawnym kaplicy wyraziła również krakowska Kuria.

Przypadek kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP jest sprawą w naszym kraju bezprecedensową. Nie można jednak wykluczyć, że do podobnych napięć będzie dochodziło w przyszłości. Dlatego najbliższe szkolenie w ramach Akademii Ordo Iuris, które odbędzie się już 24 marca dotyczyć ma relacji władz samorządowych z kościołami i związkami wyznaniowymi. Zajęcia prowadzone w formie warsztatowej i wykładowej oprzemy o studium przypadku pokarmelitańskiego kościoła w Krakowie.

Walczymy o prawa chrześcijan w szkołach

Od początku istnienia Instytutu interweniujemy w przypadkach kwestionowania możliwości wyrażania i praktykowania wiary w instytucjach publicznych. Coraz częściej miejscem takich naruszeń są szkoły.

Taka sytuacja ma miejsce w Krapkowicach w województwie opolskim. W tamtejszym Zespole Szkół Sportowych nr 1 im. Janusza Korczaka, jedna z nauczycielek dwukrotnie zdjęła ze ściany krzyż zawieszony wcześniej z aprobatą grona pedagogicznego. Wobec nieprzychylnej reakcji pozostałych nauczycieli kobieta zdecydowała się skierować sprawę do sądu, twierdząc, że dopuszczono się wobec niej molestowania ze względu na bezwyznaniowość. Jej kontrowersyjne roszczenia zostały uznane przez sądy obydwu instancji a także przez Sąd Najwyższy. Nie zakończyło to jednak sprawy. Od wyroku uwzględniającego żądanie powódki Prokurator Generalny wniósł skargę nadzwyczajną, domagając się jego uchylenia.

Dlatego przygotowaliśmy opinię dla Sądu Najwyższego, w której przywołujemy przepisy Konstytucji RP gwarantujące możliwość posługiwania się w przestrzeni publicznej symbolami religijnymi. Podnosimy także, że już w 1990 roku Sąd Najwyższy orzekł, iż symbol krzyża w przestrzeni publicznej nie narusza neutralności światopoglądowej państwa. Podobnego zdania jest także Europejski Trybunał Praw Człowieka.

Raz po raz słyszymy ataki lewicowych mediów na szkolnych katechetów. Radykalnym zwolennikom laickiego państwa szczególnie doskwiera nauczycielski status księży. W jednej ze spraw zgłoszonych do Instytutu Ordo Iuris borykamy się z próbą odmowy zabierania przez księży głosu w sprawach szkoły, w których inni nauczyciele podejmują na normalnych zasadach dyskusję. Wszystko w imię źle rozumianego rozdziału Kościoła i państwa. Dlatego w najbliższym czasie opublikujemy sporządzoną przez nas analizę prawną, która dotyczyć będzie kwestii kontaktów katechetów z rodzicami dzieci uczęszczającymi na lekcję religii. Odpowiemy w niej na niezgodne z Konstytucją i konkordatem próby doprowadzenia w Polsce do „wrogiej separacji” państwa i Kościoła, która oznaczałaby uczynienie z religijności tematu tabu i wyrugowała ją z przestrzeni publicznej.

Obrona prawa do posługi kapłańskiej w szpitalach

Eksperci Instytutu Ordo Iuris angażują się także w zagwarantowanie prawa osób przebywających w szpitalach do posługi kapelana. Wydawałoby się to mało kontrowersyjne, ale w czasach epidemii prawo to było bardzo często podważane. Jest to szczególnie naganną praktyką wobec osób chorych i umierających, dla których możliwość skorzystania z posługi kapłana jest dosłownie najważniejszą sprawą w życiu. Na przestrzeni ostatnich miesięcy podejmowaliśmy szereg interwencji w przypadku utrudniania chorym realizowania ich prawa do skorzystania z posługi kapelana oraz otrzymania sakramentów.

W związku ze zgłoszeniami ze strony pacjentów i ich rodzin oraz personelu medycznego i duchownych, w porozumieniu z Episkopatem Instytut przygotował poradnik dotyczący posługi duszpasterzy służby zdrowia w czasie epidemii. Nasi prawnicy bardzo wyraźnie zaznaczyli w nim, że chory zawsze ma prawo do bezpośredniego kontaktu z duchownym swojego wyznania, a wszelkie ograniczenia w tym względzie muszą być proporcjonalne do zagrożenia i mieć wyraźne umocowanie w akcie o randze ustawy.

Poradnik dotarł już do diecezjalnych Duszpasterzy Służby Zdrowia, a także do kapelanów szpitalnych i dyrektorów placówek medycznych. Tekst jest też dostępny na naszej stronie internetowej.

Wspólnie brońmy najważniejszych wartości

Nie możemy dopuścić do tego, by sprawcy coraz liczniejszych przestępstw przeciwko mieniu i nietykalności osobistej osób wierzących pozostawali bezkarni. Bardzo ważne jest to, by normy chroniące uczucia religijne i prawo do sprawowania bez zakłóceń obrzędów religijnych, zawarte w Kodeksie karnym, nie były jedynie martwymi przepisami. Tym bardziej nie możemy pozwolić na to, żeby przepisy te zostały usunięte z polskiego porządku prawnego. Zrobimy też wszystko, by zatrzymać falę aktów antychrześcijańskiej przemocy i wandalizmu, które przez lata były bagatelizowane.

Podstawą skuteczności w tym zakresie jest połączenie działań na kilku płaszczyznach. Chcemy interweniować prawnie w przypadku każdego ewidentnego ataku na chrześcijan w naszym kraju. Jednocześnie ważne jest, żeby poprzez analizy i opinie eksperckie wpływać na sposób rozumienia prawa i jego właściwe stosowanie. Zarazem poprzez aktywność międzynarodową i publikacje analiz opartych na rzetelnych danych trzeba systematycznie przypominać, że chrześcijanie są w tej chwili grupą religijną, która w skali globalnej najczęściej pada ofiarą aktów nienawiści.

Systematyczna praca naszych ekspertów i zakończenie z sukcesem postępowań sądowych przeciwko sprawcom antychrześcijańskich ataków wiąże się z kosztami, których nie będziemy w stanie ponieść bez Pana pomocy. Każde postępowanie w sprawie dotyczącej ataku na duchownego, wiernego lub miejsce kultu, to koszt nie mniejszy niż 3 000 zł. Podobne wydatki wiążą się z postępowaniami o obrazę uczuć religijnych i zakłócanie obrzędu religijnego. Łącznie od października wszczęliśmy ponad 30 takich postępowań.

Koszt przygotowania każdej opinii prawnej podważającej manipulacje na temat potrzeby ochrony praw osób wierzących to 2 000 zł. Opracowanie raportu o przestępstwach z nienawiści przeciwko chrześcijanom, który co roku przekazujemy OBWE, wiąże się z wydatkiem 4 000 zł.