Reklama

Z dziejów obchodu uroczystości Bożego Ciała (2)

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Procesje teoforyczne Bożego Ciała miały w początkowym okresie dosyć prosty przebieg. Podczas nich niesiono krzyż z Najświętszym Sakramentem, za którym kroczyło ze śpiewem duchowieństwo i wierni. Na zakończenie pochodu udzielano uczestnikom błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem. W XIV stuleciu na terenie Niemiec oprawa zewnętrzna tych procesji uległa ubogaceniu, poprzez zaadoptowanie form już znanych, m.in. z procesji o urodzaje i zachowanie zbiorów. Z kolei w XV stuleciu w procesji pojawiły się cztery tzw. „stacje”, z odczytywaniem lub śpiewem fragmentów Ewangelii. Niesiono w niej obrazy i chorągwie oraz płonące świece, zaś śpiewacy przedstawiali sceny z życia Pana Jezusa. Uczestniczyli w niej duchowni, bractwa kościelne, cechy, szkoły i wierni. W Polsce śpiew Ewangelii przy czterech ołtarzach pojawił się najwcześniej w diecezji płockiej około 1430 r., a w XVI stuleciu także i w innych diecezjach. W XVI stuleciu procesje organizowane w święto Bożego Ciała odznaczały się dużą wystawnością. W większych miastach brało w nich udział duchowieństwo diecezjalne i zakonne, śpiewacy i muzycy, bractwa, szkoły, cechy, wojsko i ogół wiernych. Procesję taką w stolicy diecezji prowadził zazwyczaj osobiście biskup.
W XVI stuleciu w okresie rozszerzania się reformacji protestanckiej, kwestionującej realną obecność Chrystusa w Eucharystii, uwidoczniły się ograniczenia w urządzaniu procesji Bożego Ciała. Zauważalne to było szczególnie w miastach, w których protestanci czy kalwini stanowili większość ich populacji, bądź też znaczny jej odsetek. W takich przypadkach procesje teoforyczne z obawy przed profanacją zostały zaniechane, lub też miały skromniejszą oprawę zewnętrzną. Zjawisko to w niewielkim jedynie stopniu dotknęło diecezję przemyską, gdyż na jej terytorium innowiercy nigdzie nie zdołali pozyskać jakiejś liczącej się grupy zwolenników.
W okresie reformy potrydenckiej Kościoła (po 1563 r.) nastąpiło dalsze ubogacenie oprawy święta Bożego Ciała. Uchwały Soboru Trydenckiego, kładące silny nacisk na kult eucharystyczny, sprzyjały niewątpliwie tego typu przemianom. Sobór, zabierając głos w sprawie święta i procesji Bożego Ciała w dekrecie z roku 1551, podkreślił wyraźnie, że po to wprowadzono w Kościele specjalne święto, by uczcić Najświętszy Sakrament i aby każdego roku z pobożnością obnosić Eucharystię po drogach i miejscach publicznych. W tym dniu wszyscy chrześcijanie okazywać mieli szczególną wdzięczność Panu i Zbawicielowi za tak nadzwyczajny i rzadki dar, który uprzytamnia Jego zwycięstwo i tryumf nad śmiercią. Stanowiło to okazję do zatriumfowania zwycięskiej prawdy nad błędem i herezją. Przeciwników zaś tej prawdy (o realnej obecności Chrystusa w Eucharystii), będących świadkami niezwykłego przepychu i radości całego Kościoła, miało to doprowadzić do zawstydzenia, a w konsekwencji do opamiętania się i nawrócenia. W związku z zakwestionowaniem tych praktyk przez reformację udział w procesji teoforycznej Bożego Ciała traktowany był jako manifestacja i wyznanie wiary w realną obecność Chrystusa w Eucharystii i publiczne wyznanie wiary katolickiej. Od tego też czasu procesje w Boże Ciało i w oktawie nabrały masowego charakteru.
Uchwały Soboru Trydenckiego odnośnie kultu Eucharystii rychło przyjęte zostały także i w diecezji przemyskiej. To niewątpliwie pod ich wpływem procesje z Najświętszym Sakramentem urządzane na jej terenie w święto Bożego Ciała i w oktawie zyskały przy końcu XVI stulecia nową bogatą oprawę zewnętrzną, przyjmując stopniowo formy typowe dla baroku. Wielkie zasługi w nadaniu procesjom eucharystycznym oprawy pełnej przepychu i dostojeństwa, położył jeden z najwybitniejszych pasterzy przemyskich okresu potrydenckiego, bp Wawrzyniec Goślicki (1591-1601). Wydany przez niego 4 czerwca 1597 r. edykt ustalał szczegółowo sposób odbywania procesji w uroczystość Bożego Ciała oraz w oktawie w mieście Przemyślu, a pośrednio także i w innych kościołach diecezji. Biskup, uzasadniając potrzebę wydania takiego edyktu, nawiązywał wprost do wspomnianego wcześniej dekretu Soboru Trydenckiego z roku 1551 podkreślając, że obchód Bożego Ciała ma przyczynić się do „umocnienia i wywyższenia wiary katolickiej oraz do zawstydzenia herezji i odszczepieństwa”. Służyć temu miało zreformowanie tradycyjnej procesji z Najświętszym Sakramentem odbywanej w święto Bożego Ciała i w oktawie, „zgodnie ze zwyczajem Kościoła Rzymskiego, a także według wzoru innych kościołów katedralnych Królestwa Polskiego”. Przypuszczalnie procesje takie urządzano przedtem w kościołach diecezji na różne sposoby. Ponadto zdarzać się mogło, że w miastach, w których obok parafialnego były jeszcze kościoły klasztorne, odbywało się w tym samym czasie nawet kilka procesji, co oczywiście nie licowało z ich triumfalnym z założenia charakterem. O innowacjach, wprowadzonych przez bp. Goślickiego, należało poinformować wiernych z ambon we wszystkich kościołach miasta Przemyśla i równocześnie zachęcać ich do wzięcia udziału w centralnej procesji. Kaznodzieje mieli ponadto zachęcać lud, ażeby przez modlitwy i dzieła pobożne jak najlepiej usposobił się do uzyskania odpustów przewidzianych na ten dzień.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2012-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Leon XIV podkreśla aktualność ekologicznej encykliki Franciszka

Niech encyklika Laudato si’ nadal nas inspiruje, a ekologia integralna niech będzie coraz częściej wybieraną i wspólnie podzielaną drogą, którą należy podążać - pisze Ojciec Święty w opublikowanym dziś Orędziu na obchodzony 1 września Światowy Dzień Modlitwy o Ochronę Świata Stworzonego. Jest ono zatytułowane „Ziarna pokoju i nadziei”.

1 września 2025 r.
CZYTAJ DALEJ

Zamordowano kapłana, który piętnował korupcję i przestępczość

2025-09-01 19:01

[ TEMATY ]

morderstwo

morderstwo kapłana

Unsplash/pixabay.com

W Sierra Leone zamordowano kapłana, który piętnował korupcję i przestępczość. Ks. Augustine Dauda Amadu, proboszcz parafii w mieście Kenema, został zabity w swoim mieszkaniu w nocy z 29 na 30 sierpnia. Pierwsze świadectwa mówią o tym, że napadli go uzbrojeni mężczyźni.

Policja prowadzi śledztwo pod kątem napadu rabunkowego z bronią w ręku, choć brutalność agresji wobec kapłana wzbudza wiele pytań. Ks. Amadu znany był ze swej łagodności, dostępności i odwagi. Aktywnie działał wśród młodzieży i ubogich rodzin. Jego kazania przeciwko korupcji i przestępczości zjednały mu głęboki szacunek, ale również, według niektórych parafian, przysporzyły mu wrogów w niektórych kręgach.
CZYTAJ DALEJ

Międzynarodowe Stowarzyszenie Egzorcystów: nasza posługa jest darmowa

2025-09-01 18:25

[ TEMATY ]

egzorcyzmy

egzorcysta

egzorcyści

Adobe Stock

„Darmo otrzymaliście, darmo dawajcie!” - tym cytatem z Ewangelii według św. Mateusza Międzynarodowe Stowarzyszenie Egzorcystów (AIE) w ogłoszonej dziś nocie podkreśla darmowy charakter posługi egzorcystów. Odpowiada w ten sposób na rozpowszechnianą od 2017 r. nieprawdziwą informację, jakoby niektórzy egzorcyści zarabiali na swej posłudze do 12 tys. euro miesięcznie, licząc 500 euro za jedną sesję.

„Mit o taryfowanym i lukratywnym egzorcyzmie utrwaliła się zarówno za granicą, jak i we Włoszech, a nawet nasze stowarzyszenie było fałszywie cytowane jako źródło” - ubolewa AIE. Tymczasem egzorcyzmy w Kościele katolickim mogą być wykonywane jedynie przez upoważnionych przez własnego biskupa, o czym mówi kanon 1172 Kodeksu Prawa Kanonicznego, bez żądania jakichkolwiek pieniędzy.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję