Monika Łukaszów: - Jakimi problemami zajmuje się Komisja, której Ksiądz przewodniczy?

Ks. Jan Klinkowski: - Refleksja nad rzeczywistością katolików świeckich musi być powiązana z obrazem Kościoła. Jezus Chrystus założył wspólnotę, której celem jest zbawienie wszystkich, którzy poprzez wiarę i chrzest zostają do tej wspólnoty wszczepieni. Jezus jako Dobry Pasterz pragnął, aby na tej drodze zbawienia jego następcy w strukturze hierarchicznej prowadzili wszystkich do rzeczywistości pełnego zjednoczenia z Bogiem. Na tej drodze zbawienia Jezus Chrystus pozostawił nam swoją obecność w Słowie Bożym i sakramentach.
Na pierwszym naszym spotkaniu sięgnęliśmy do Pisma Świętego, aby stamtąd zaczerpnąć podstawę do rozważań na temat Kościoła. Na kolejnych spotkaniach zapoznawaliśmy się z dokumentami Kościoła, w których wyeksponowano zadania Kościoła we współczesnym świecie. W szczególny sposób medytowaliśmy nad dokumentami Soboru Watykańskiego II: konstytucją dogmatyczną o Kościele „Lumen gentium”, konstytucją duszpasterską „Gaudium et spes” oraz dekretem o apostolstwie świeckich „Apostolicam actuositatem”. W następnej kolejności sięgnęliśmy do posynodalnej adhortacji apostolskiej „Christifideles laici”, dokumentu, który w szczególny sposób ukazuje rolę świeckich w Kościele. Zapoznaliśmy się również z nauczaniem Katechizmu Kościoła Katolickiego na temat zadań świeckich w ewangelizacji współczesnego świata oraz sięgnęliśmy do Kodeksu Prawa Kanonicznego, aby nasze dyskusje opierały się na zasadach prawnych obowiązujących w Kościele. Pragniemy jeszcze rozważyć nauczanie społeczne Jana Pawła II, między innymi w oparciu o encykliki: „Sollicitudo rei socialis” oraz „Centesimus annus”. Na płaszczyźnie obrazu teologiczno-prawnego Kościoła przeszliśmy do rozważań nad sytuacją w diecezji legnickiej oraz w poszczególnych parafiach.

- Kto należy do synodalnej Komisji ds. Katolików Świeckich?

- Komisja ds. Katolików Świeckich składa się z osób, które są zaangażowane w różne przedsięwzięcia na płaszczyźnie diecezjalnej. Znajdują się tutaj przedstawiciele ruchów i stowarzyszeń, między innymi członkowie Akcji Katolickiej i Odnowy w Duchu Świętym. Wiceprzewodniczącym jest ks. Jarosław Święcicki, a funkcję sekretarza pełni Franciszek Kwaśniak, pozostali członkowie to oczywiście świeccy, bo taka jest specyfika naszej komisji.

- Jaką rolę pełnią katolicy świeccy w Kościele?

- Punktem wyjścia rozważań na temat roli świeckich w Kościele powinno stać się sprecyzowanie samego pojęcia „świecki”. Słowo „laik” pochodzi z greckiego pojęcia „laikos”, wywodzącego się z terminu „laos” - lud. „Laik” oznacza więc jednego z ludu. Jan Paweł II w katechezie „Świeccy wobec tajemnicy Chrystusa” mówi: „Pod tym względem jest to piękne słowo. Niestety w wyniku długiej ewolucji historycznej w języku potocznym, a zwłaszcza politycznym, słowo „laik”, „świecki” nabrało znaczenia opozycji wobec religii, a w szczególności wobec Kościoła, wyrażając postawę separacji, odrzucenia albo przynajmniej zdeklarowanej obojętności. Ewolucja ta stanowi niewątpliwie przykry fakt. Sobór Watykański II przyjął pozytywny punkt widzenie, stwierdzając, że świeccy są pełnoprawnymi członkami Kościoła objętymi jego tajemnicą i obdarzonymi specyficznym powołaniem, którego celem w sposób szczególny jest szukanie Królestwa Bożego, zajmując się sprawami świeckimi i kierując nimi po myśli Bożej. Na mocy sakramentu chrztu i bierzmowania wierni świeccy uczestniczą w potrójnym urzędzie Chrystusa jako kapłana, proroka i króla. Świeccy biorą udział w misji uświęcenia, łącząc się z Chrystusem w Jego Ofierze, ofiarowując samych siebie i swoje uczynki: modlitwy, apostolskie przedsięwzięcia, życie małżeńskie, rodzinne, codzienną pracę, wypoczynek, cierpienie i utrapienia życia. Wszystkie te uczynki stają się duchowymi ofiarami miłymi Bogu.

- Czym jest apostolstwo świeckich?

- Apostolstwo świeckich według należytego porządku winno być włączone w apostolstwo całego Kościoła. Może ono być w pełni skuteczne tylko dzięki różnorodnej i pełnej formacji: ludzkiej, duchowej, intelektualnej (przygotowanie doktrynalne, tj. teologiczne, etyczne, filozoficzne), pastoralnej, czyli praktycznej. Formacja do apostolstwa winna rozpoczynać się z początkiem wychowania dzieci i trwać przez całe życie. Pierwszą szkołą apostolstwa jest rodzina. Następnymi po rodzicach w formowaniu do apostolstwa są kapłani, zwłaszcza w katechezie i posłudze słowa. W końcu ruchy i stowarzyszenia świeckich. W nich bowiem ma miejsce formacja doktrynalna, duchowa i praktyczna. Przygotowanie do apostolstwa staje się szczególnie palące w wieku dojrzałym. Różne formy apostolstwa wymagają także odpowiedniej formacji:
a) świeccy winni być formowani do nawiązywania dialogu z innymi,
b) świeccy winni przyswoić sobie zasady życia chrześcijańskiego, a przede wszystkim naukę społeczną Kościoła,
c) świeccy winni zdobyć umiejętność życia w miłości chrześcijańskiej i praktykowania postawy miłości i miłosierdzia wobec wszystkich potrzebujących.
Świeccy oddani apostolstwu mają do dyspozycji liczne środki pomocnicze: sesje, kongresy, rekolekcje, ćwiczenia duchowe, dni skupienia, pielgrzymki, zjazdy, konferencje, książki, prasę katolicką. Szczególną formą działalności ludzi świeckich w Kościele są stowarzyszenia. Każde ze stowarzyszeń posiada swoją specyfikę, co określa statut. Ideą łączącą wszystkie kościelne stowarzyszenia jest przepajanie ziemskich rzeczywistości duchem chrześcijańskim. Polem właściwym dla ich ewangelizacyjnej aktywności jest szeroka i bardzo złożona dziedzina polityki, życia społecznego, gospodarki, dalej dziedzina kultury, nauki i sztuki, stosunków międzynarodowych, środków społecznego przekazu. Specyfiką zatem stowarzyszeń jest uczestniczenie, w łączności z hierarchią Kościoła, w życiu i misji Kościoła, jakby na styku Kościoła i świata, który jest terenem ich działalności apostolskiej.

- Jak wygląda zaangażowanie świeckich w życie Kościoła w diecezji legnickiej.

- Specyfiką Kościoła Legnickiego jest fakt dziedzictwa kulturowego i zwyczajów religijnych z różnych stron Polski okresu międzywojennego. Diecezja legnicka jest zamieszkała przez ludzi, którzy przybyli w większości z różnych stron po 1945 r. W ciągu kilkudziesięciu lat wytworzyła się już jednak swoista kultura, którą można nazwać dolnośląską. W ramach tej przestrzeni przychodzi prowadzić ewangelizację Kościołowi. Wiele form ewangelizacyjnych zostało wypracowanych w ramach archidiecezji wrocławskiej i jest kultywowanych w diecezji legnickiej. Nowym wyzwaniem dla Kościoła legnickiego stają się szybkie przemiany społeczne i kulturowe wynikające z otwarcia granic i swobodnym przepływem idei, zwyczajów, stylów życia. Specyfiką regionu legnickiego jest również fakt rozwoju klasy wielkoprzemysłowej, w której pojawiły się nowe problemy moralne. Wielokrotnie w życiu parafialnym świeccy organizują się wokół proboszcza w celu wykonania jakieś specyficznej akcji o charakterze duszpasterskim. Owocem tego zaangażowania było piękne przeżywanie peregrynacji wizerunku Matki Bożej, czy relikwii św. Wojciecha i Stanisława. Zauważalna była mobilizacja ludzi świeckich w przygotowania wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II. Wiele wspaniałych przeżyć duchowych przyniosło wspominanie modlitewne rocznic śmierci Ojca Świętego. We wszystkich tych przedsięwzięciach widoczny był olbrzymi potencjał, jaki tkwi w laikacie naszej diecezji. Warto jednak, by Parafialne Zespoły Synodalne postawiły sobie pytanie, w jaki sposób wykorzystać ten potencjał wiary laikatu w stałych strukturach, a więc jak usprawnić funkcjonowanie Rady Parafialnej, może powołać stowarzyszenie, grupę modlitewna, czy zespół charytatywny? Jakie nowe formy aktywności świeckich wprowadzić w życie parafii? Na przykład działalność na rzecz młodzieży w postaci imprez sportowych, kulturalnych. Może warto zwrócić uwagę, jaka może być forma pomocy duszpasterzom w przygotowaniu do sakramentu bierzmowania. Wśród nowych form warto zwrócić uwagę na wydawanie gazetek parafialnych, prowadzenie stron internetowych itp. Należy też sobie postawić pytanie, jak budować więzi międzyludzkie w parafii, gdy spora część mieszkańców pracuje przez dłuższy czas za granicą? Myślę, że do tych pytań można dodać kolejne wynikające ze specyfiki danej parafii. Synod jest znakomitą okazją, by stawiać nowe pytania i próbować na nie odpowiadać w świetle nauki Kościoła.