Jednym z pierwszych dokumentów ujawniających i potępiających
negatywne zjawiska związane z sektami była Rezolucja Parlamentu Europejskiego
w Sprawie Ruchów Kultowych w Europie opublikowana na początku lat
80. W dokumencie ujawniono i jednocześnie potępiono występujące w
sektach destrukcyjnych takie zjawiska jak: znęcanie się fizyczne
i psychiczne nad członkami grupy, wykorzystywanie seksualne, bezprawne
zatrzymywanie, niewolnictwo, zachęcanie do działań agresywnych, propagowanie
ideologii rasistowskiej, oszustwa podatkowe, nielegalny obrót pieniędzmi,
przemyt broni i narkotyków, pogwałcenie prawa do pracy, nielegalne
praktyki medyczne. W 1984 r. Parlament Europejski opublikował tzw.
Raport Cotrella. Dokument ten broni praw osób krzywdzonych przez
totalitarne grupy o charakterze destrukcyjnym. W polskim Raporcie
O stanie bezpieczeństwa państwa stwierdza się, iż w działających
na terenie Polski sektach występuje zjawisko indoktrynacji, izolowanie
od reszty społeczeństwa, zmuszanie członków do przekazywania osobistego
majątku sekcie lub do bezpłatnej pracy na rzecz grupy, w niektórych
grupach dochodzi do wykorzystywania seksualnego członków, zmuszanie
do prostytucji, produkcji filmów pornograficznych, żebractwa i kwestowania
na rzecz grupy. W sektach tych występuje także ograniczanie czasu
snu i przyjmowania koniecznych dla utrzymania stanu zdrowia posiłków.
Spotyka się nakłanianie do zażywania środków halucynogennych, farmakologicznych
i narkotyków w trakcie sesji modlitewnych i medytacji. Prowadzi to
do wyczerpania fizycznego i psychicznego a w konsekwencji także do
uzależnienia psychicznego i ekonomicznego uczestników. W grupach
tego rodzaju występuje także ograniczanie dostępu do pomocy medycznej.
Wszelkie próby zerwania z grupą spotykają się z szykanami i groźbami.
Metody działania sekt zostały również przedstawione w
dokumencie watykańskim zatytułowanym: Sekty albo nowe ruchy religijne.
Wyzwanie duszpasterskie. (W: L´Osservatore Romano, wyd. polskie,
nr 5/79, 1986.). Dokument wymienia m.in. podstępny proces wprowadzania
kandydata ze stopniowym odsłanianiem wymagań. Stosowane techniki
nacisku takie jak "bombardowanie miłością", oferta pomocy żywnościowej
czy leczniczej, rozdawnictwo darów, pieniędzy, nawet zastosowanie
przez niektóre sekty flirtu, pochlebstwa. Obok tych metod pojawia
się wymóg bezwarunkowego poddania się woli przywódcy. Następuje izolacja
jednostki poprzez wyeliminowanie informacji z zewnątrz, odcięcie
od rodziny, przyjaciół, czasopism, radia, telewizji a nawet opieki
lekarskiej. Sekty stosują też metody przebudowy świadomości prowadzące
do zaburzeń poznawczych ("bombardowanie intelektualne"), stosują
klisze (schematy myślenia) blokujące myślenie refleksyjne, narzucają
swoją własną logikę i argumentację jako niepodważalne. Dokument zauważa,
że łatwym łupem sekty stają się osoby zarówno młode jak i starsze
pozostające w nieładzie wewnętrznym. (wyrażając to językiem religijnym
chodzi tutaj o życie w grzechu ciężkim). W stosunku do tych osób
stosowane jest odcięcie nowo pozyskanych od ich przeszłości, skupienie
się, celem ich pozyskania i uzależnienia od sekty, na odchyleniach
od normy w ich zachowaniach takich jak zażywanie narkotyków, dewiacje
seksualne, wykorzystywanie ich zahamowań psychicznych. Bardzo skuteczną
metodą jest utrzymywanie nowo zwerbowanych w ciągłej aktywności,
poprzez ograniczanie im wyżywienia i snu, ciągłą obecność i kontrolę
ze strony członków sekty, ustawiczne napominanie i szkolenie, których
celem jest doprowadzenie nowo pozyskanych do stanu duchowej egzaltacji,
zmienionej świadomości. W rezultacie zastosowania wymienionych powyżej
praktyk następuje zlikwidowanie oporu i wymuszenie automatycznego
posłuszeństwa wobec poleceń. Niektóre sekty do tego stopnia koncentrują
się na osobie swojego przywódcy, że przyznają mu prerogatywy boskie.
Pozyskiwanie nowych adeptów przez sekty jest również
przedmiotem refleksji socjologów. Elżbieta Hałas w swojej pracy "
Konwersja. Perspektywa socjologiczna" (Lublin 1992/ przytacza teorię
Loflanda, który wyodrębnia szereg faz w strategii oddziaływania sekty
na jednostkę) koncepcja konwersji do sekty jako "odfiltrowywanie"
/. Na uwagę zasługuje zwłaszcza faza "chwytania" czyli nawiązywania
kontaktów w miejscu publicznym i sprowadzania danej osoby na teren
grupy. Po niej ma miejsce faza "nauczania", w której demonstrowanie
kandydatowi na członka sekty zainteresowania i uczuć ma pomóc w przedstawieniu
nauki sekty w jak najbardziej atrakcyjnym świetle. Trzecia faza to "
kapsułkowanie" czyli zamknięcie pozyskanego kandydata we wspólnocie
sekty polegające na jego wyizolowaniu. W fazie "kapsułkowania" chodzi
o kontrolowanie sytuacji przez przywódców sekty, celem przezwyciężenia
wszelkich wątpliwości kandydata. Temu zamierzeniu służy absorbowanie
uwagi kandydata poprzez całodzienną aktywność, włączenie go w kolektywne
działania grupy takie jak modlitwy, śpiewy, oraz zastosowanie takich
środków jak dążenie do wyłączności przepływu informacji od nawracających
do nawracanych, zmęczenie itp. Wszystkim tym zabiegom i czynnościom
animatorów sekty towarzyszy "okazywanie miłości" i życzliwości kandydatowi.
Ostatnią fazą jest angażowanie kandydata do sekty przez stopniowe
wciąganie go do przyjętych wzorów uczestnictwa w grupie.
W tym momencie rodzi się pytanie: Jakie skutki dla osobowości
członka sekty destrukcyjnej przynosi tego rodzaju manipulacja? Na
ten temat opowiemy w następnym odcinku.
Pomóż w rozwoju naszego portalu