Otóż Wierzbna, otóż Kwietna
Zawitała nam niedziela!
Wnet nastanie chwila świetna
Zmartwychwstania Zbawiciela...
Palmy w Polsce od wieków są zastępowane przez gałązki wierzbowe z baziami, a Niedzielę Palmową zwykło się nazywać Kwietniową - bo najczęściej przypadała właśnie w kwietniu. Już we Wstępną Środę wycinano zwykłe rózgi wierzbowe i wstawiano do dzbanka z wodą. Dzięki temu miały czas, by - jak mawiano po staropolsku - rozkiścić się na Palmową Niedzielę. Wówczas, kto pierwszy z domowników się obudził, brał te wierzbowe witki i biegł budzić nimi innych. Wołano wtedy:
Wierzba bije, nie ja biję,
Za tydzień - Wielki Dzień,
Za sześć noc - Wielka Noc!
Poświęconym palmom przypisywano ogromne właściwości lecznicze. Już Mikołaj Rej pisał: „W Kwietnią Niedzielę, kto «bagniątka» czyli kotki, to jest pączki z palmy wielkanocnej nie połknął, ten już zbawienia nie otrzymał”. Wierzono niezłomnie, że połknięcie poświęconego pączka wierzbowego przynosi zdrowie, a szczególnie pomocne jest przy bólu gardła i krtani. Aby choroby i zarazy nie dziesiątkowały bydła w czasie lata, gospodarz wypędzał je pierwszy raz na pole, trzymając w ręku właśnie poświęconą palmę.
Z palmą należało od razu po przyjściu z kościoła obejść wszystkie budynki gospodarcze. Pogładzone nią zwierzęta dobrze się chowały, a palma wniesiona do stodoły wypędzała wszelkie robactwo. Spalano też gałązki palmy i okadzano nimi domostwo. Z gałązek palmowych wykonywano w Wielki Piątek krzyżyki i stawiano je w togach pól, by chroniły zasiewy.
Palma wielkanocna była w częstym użyciu przez cały rok. Bicze, jakimi okręca się palmy, służyły potem pastuchom i furmanom do odpędzania nocną porą złych mocy na drogach.
Choć palmy wykonuje się w całej Polsce, to wśród badaczy tematu panuje zgoda: najpiękniejsze „wije” się na ziemi łowickiej. W ostatnich latach palmy łowickie wyróżniają się nie tylko urodą i barwnością, ale także wysokością. Zaczęły bowiem dorównywać 15-18-metrowym palmom z Podkarpacia. W Łowiczu organizowane są tradycyjne konkursy na najpiękniejszą i najdłuższą palmę.
Zwyczajowo palmy sporządzane są z gałązek nieśmiertelników, zdobione bibułkowymi kwiatami, wstążkami i różnymi symbolami religijnymi. Tradycyjne materiały do „wystroju” palmy to także barwinek, mirt, wiśnie, cis, a także szuwar i sitowie. W ostatnich latach nie brakuje elementów bardziej nowoczesnych; bywa, że szczyt palmy zdobią nawet baloniki.
Warto jednak pamiętać, że palma - mała czy duża - niesiona w Niedzielę Palmową do kościoła, wyraża żywą wiarę chrześcijanina, który idzie za Zwycięskim Chrystusem, Królem Chwały, do swej wiecznej chwały w niebie.
Pomóż w rozwoju naszego portalu