Reklama

Polska

Prymasi z Europy przyjeżdżają do Gniezna

Już w najbliższą niedzielę 23 kwietnia, w uroczystość św. Wojciecha, rozpoczną się w Gnieźnie obchody 600-lecia Prymasostwa w Polsce. W rozpoczęciu tego znamiennego jubileuszu uczestniczyć będą prymasi z kilku krajów Europy.

[ TEMATY ]

Gniezno

Episkopat.pl

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Prymas Polski abp Wojciech Polak przyznaje w rozmowie z KAI, że swoją obecność potwierdzili: Prymas Galii kard. Philipp Barbarin z Lyonu, Prymas Hiszpani Braulio Rodrigueza Plaza z Toledo, Prymas Germanii Frana Lackner z Salzburga, Prymas Czech kard. Dominik Duka oraz przedstawiciel Prymasa Anglii kard. Vincenta Nicholsa z Londynu.

Warto przypomnieć, że tytuł prymasa ma obecnie znaczenie honorowe i nie łączy się z nim władza o charakterze jurysdykcyjnym. W innych krajach Europy tytuł prymasa przysługuje m.in. arcybiskupom: Lyonu (Francja - Prymas Galów), Toledo (Hiszpania), Pragi (Czechy), Ostrzyhomia (Esztergom; Węgry), Armaghu (Irlandia), Canterbury i York (Anglia; obecnie są to tytuły anglikańskie; prymasem Anglii jest arcybiskup Westminsteru). Arcybiskup Salzburga w Austrii jest formalnie prymasem Germanii; prymasem Belgii jest arcybiskup Brukseli-Mechelen, a prymasem Italii (nie Włoch) jest papież. Jest też prymas Portugalii - patriarcha Lizbony.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Choć sam tytuł prymasa Kościoła lokalnego występował już w starożytności w całym chrześcijaństwie, to jednak prawdziwą „karierę” zrobił, podobnie jak np. godność kardynała, tylko w chrześcijaństwie zachodnim. Tytuły takie papieże zaczęli nadawać niektórym, najstarszym i najbardziej „czcigodnym” biskupstwom na Zachodzie, z których pierwszym była pod koniec IV wieku Kartagina w Afryce Północnej – przewodniczyła ona wówczas Kościołom lokalnym w całym tym regionie.

Później tytułami tymi obdarzano też m.in. Arles we Francji i Saloniki na wschodzie. W formie porównywalnej z dzisiejszą godność ta sięga swymi początkami przełomu pierwszego i drugiego tysiąclecia, szczególnie zaś rozwinęła się po tzw. wielkiej schizmie z 1054 r., gdy Kościoły Wschodu i Zachodu oddaliły się od siebie.

Pod koniec średniowiecza godność prymasa tam, gdzie ona występuje, niemal zawsze była związana także z posługą i urzędem legata papieskiego. Tak było np. w odniesieniu do arcybiskupów Salzburga (dla Niemiec), Canterbury (dla Anglii) i Ostrzyhomia (dla Węgier), czy wreszcie Polski.

Reklama

W ciągu wieków takich siedzib prymasowskich było wiele, niekiedy kilka w jednym kraju, ostatecznie jednak tylko niektóre z nich dotrwały w tym charakterze do dzisiaj. Trudno jest nawet wymienić wszystkie ośrodki prymasowskie w ciągu stuleci, poprzestańmy więc tylko na kilku.

We Francji były to takie miasta jak Arles (już od 417), Lyon, Reims, Bourges, Vienne, Narbonne, Bordeaux i Rouen, ale dziś jedynie arcybiskupowi Lyonu przysługuje – rzadko zresztą obecnie przywoływany – tytuł prymasa Galów (nie Francji ani nie Galii).

W Niemczech i na ziemiach niemieckojęzycznych tradycje prymasowskie miały m.in. Moguncja, Trewir, Magdeburg i Salzburg; przy tym rzecz znamienna, że w istocie nigdy nie było prymasa Niemiec, choć od 1648 arcybiskup tego ostatniego miasta – obecnie w Austrii – nosi tytuł prymasa Germanii, ale w praktyce nie miał on nigdy żadnych uprawnień w stosunku do innych biskupów języka niemieckiego i dziś jest raczej prymasem Austrii (choć formalnie bez tego tytułu). Ponadto prymasem Rzeszy Niemieckiej był z nadania Napoleona na początku XIX wieku arcybiskup Moguncji.

Tytuł prymasa Hiszpanii przysługuje od początku VII wieku arcybiskupowi Toledo, należy jednak pamiętać, że w przeszłości podziały narodowe, polityczne i kościelne na Półwyspie Iberyjskim przebiegały nieco inaczej niż dzisiaj i arcybiskup portugalskiej Bragi nosi tytuł prymasa Hiszpanii, ale w liczbie mnogiej, tzn. (tych) Hiszpanii (primado das Espanhas), w praktyce oznacza to prymasostwo Portugalii. Ponadto tradycje prymasowskie ma arcybiskup Tarragony w Katalonii.

Prymasem Czech jest arcybiskup Pragi, Węgier – arcybiskup Ostrzyhomia (od 31 maja 1993 połączony z Budapesztem), a Belgii – arcybiskup Brukseli-Mechelen.

Pierwszym prymasem na ziemiach polskich był arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Trąba (1358-1422). Tytuł ten otrzymał on na Soborze w Konstancji (1414-18), na którym przewodniczył delegacji polskiej. A pierwszym arcybiskupem gnieźnieńskim – prymasem, obdarzonym tytułem legata, był Jan Łaski (†1531). W czasie Soboru Laterańskiego V (1512-17) Leon X (1513-21) bullą z 25 lipca 1515 przyznał prymasowi tytuł „legata urodzonego” (legatus natus), to znaczy związanego na stałe z gnieźnieńską stolicą arcybiskupią. Dokument ten potwierdzał nadany wcześniej arcybiskupom gnieźnieńskim tytuł prymasa Polski, nie wymieniając przy tym szczegółowo zakresu uprawnień i obowiązków legata i prymasa.

Reklama

Ciekawa sytuacja ukształtowała się na Wyspach Brytyjskich, na co wpływ miały czynniki pozakościelne. Podzielona politycznie Irlandia ma dwóch prymasów: arcybiskup Armaghu (na północy kraju) jest prymasem całej Irlandii a arcybiskup Dublina – prymasem Irlandii. W Anglii stolicami prymasowskimi były od końca VII w. Canterbury i York, ale od czasów Reformacji (XVI w.) są to arcybiskupstwa anglikańskie, a katolickim prymasem Anglii jest dziś arcybiskup Westminsteru (dzielnicy Londynu). I wreszcie własnego prymasa ma również Kościół Szkocji – jest nim arcybiskup Saint Andrews (od 1472).

Swoich prymasów miały też wyspy włoskie: dla Sardynii (a zarazem Korsyki) tytuł ten przysługiwał od 1133 arcybiskupowi Pizy, a Sycylii – arcybiskupowi Palermo (od 1099), podczas gdy prymasem Włoch (Italii) jest biskup Rzymu (czyli papież).

Skandynawia miała niegdyś własnego prymasa w osobie arcybiskupa Bremy, a dla samej tylko Szwecji prymasem był arcybiskup Lundu (od 1045 do Reformacji).

Ciekawostką jest fakt, że w XIII wieku swego prymasa mieli katolicy Bułgarii – był nim arcybiskup Tyrnowa.

Poza Europą prymasi są też w Ameryce Łacińskiej, np. dla Argentyny jest nim arcybiskup Buenos Aires), dla Brazylii – arcybiskup São Salvador da Bahia a dla Peru – arcybiskup Limy. Ponadto arcybiskup Santo Domingo jest formalnie prymasem Ameryk.

Tytuł prymasa nosili także opaci niektórych ważnych klasztorów benedyktyńskich – w Fuldzie, Monte Cassino, Fleury i Rzymie (klasztor św. Anzelma).

2017-04-18 12:43

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Abp Muszyński o prymasostwie: zawsze było związane z Gnieznem

[ TEMATY ]

Gniezno

prymas Polski

Tomasz Lewandowski

„Osoba i godność Prymasa Polski była i jest zwornikiem jedności i znakiem ciągłości Kościoła w Polsce” – mówił abp senior Henryk Muszyński podczas spotkania w Miejskim Ośrodku Kultury w Gnieźnie, gdzie wygłosił krótką prelekcję nt. prymasostwa w Polsce.

Spotkanie zorganizowane 9 lutego wpisało się w program inicjatyw i przedsięwzięć przygotowywanych przez placówkę z okazji tegorocznego jubileuszu 600-lecia prymasostwa. Abp senior Henryk Muszyński, który przyczynił się do powrotu godności Prymasa Polski do arcybiskupa gnieźnieńskiego, i który piastował ją jako pierwszy po pamiętnej decyzji papieża Benedykta XVI z 2006 roku, spotkał się z gnieźnieńskimi seniorami. W wygłoszonej prelekcji nakreślił tło historyczne i okoliczności powstania kolejnych unii personalnych archidiecezji gnieźnieńskiej najpierw z archidiecezją poznańską, a później z archidiecezją warszawską.

CZYTAJ DALEJ

Gorzkie Żale to od ponad trzech wieków jedno z najpopularniejszych nabożeństw pasyjnych w Polsce

2024-03-28 20:27

[ TEMATY ]

Gorzkie żale

Grób Pański

Karol Porwich/Niedziela

Adoracja przy Ciemnicy czy Grobie Pańskim to ostatnie szanse na wyśpiewanie Gorzkich Żali. To polskie nabożeństwo powstałe w 1707 r. wciąż cieszy się dużą popularnością. Tekst i melodia Gorzkich Żali pomagają wiernym kontemplować mękę Jezusa i towarzyszyć Mu, jak Maryja.

Autorem tekstu i struktury Gorzkich Żali jest ks. Wawrzyniec Benik ze zgromadzenia księży misjonarzy świętego Wincentego à Paulo. Pierwszy raz to pasyjne nabożeństwo wyśpiewało Bractwo Świętego Rocha w 13 marca 1707 r. w warszawskim kościele Świętego Krzyża i w szybkim tempie zyskało popularność w Warszawie, a potem w całej Polsce.

CZYTAJ DALEJ

Świdnica. Znakomite wieści dla świdnickiej katedry

2024-03-28 22:00

[ TEMATY ]

Świdnica

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

dotacje na zabytki

Beata Moskal-Słaniewska Prezydent Świdnicy

Proboszcz katedry podczas oprowadzania gości po katedrze

Proboszcz katedry podczas oprowadzania gości po katedrze

Stolicę diecezji odwiedziła Joanna Scheuring-Wielgus, wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przywożąc ze sobą znakomite wieści dla miasta i jego dziedzictwa kulturowego.

Podczas spotkania w czwartek 28 marca ogłoszono, że katedra świdnicka, jeden z najcenniejszych zabytków Dolnego Śląska otrzyma wsparcie finansowe z corocznego programu ministerstwa. Informację przekazała w mediach społecznościowych Prezydent Świdnicy. - Z corocznego programu prowadzonego przez ministerstwo, wśród projektów zakwalifikowanych do dofinansowania, jest świdnicka katedra! Moja ulubiona figura św. Floriana, patrona strażaków, nareszcie zostanie odnowiona – napisała Beata Moskal-Słaniewska.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję