W czasach patriarchów kapłanami byli ojcowie rodzin. O ludziach przeznaczonych do kapłaństwa mówi tradycja o Przymierzu zawartym na Synaju. W jej świetle funkcje kapłańskie powierzono Aaronowi i jego synom. W ten urząd wprowadził ich Mojżesz. Dokonało się to przez specjalny obrzęd, na który składały się nałożenie stroju, włożenie w ręce ofiar oraz namaszczenie. Ów obraz ukazuje hierarchię kapłanów: na ich czele stał arcykapłan, któremu byli podporządkowani pozostali kapłani. Do arcykapłana należało coroczne składanie ofiary przebłagalnej za grzechy zarówno swoje, jak i całego ludu. Czynił to w Dniu Pojednania. Kapłanami mogli być tylko mężczyźni.
Na czas swej posługi kapłani zakładali strój wskazujący na pełnioną przez nich funkcję. Składały się nań spodnie, tunika, pas oraz zawój. Strój miał zakrywać całe ciało. Arcykapłana wyróżniały dodatkowe elementy stroju: lniany efod, pektorał oraz diadem z napisem: „poświęcony Panu”, nakładany na czoło. Do zasadniczych funkcji kapłanów należało składanie ofiar, stąd ich część była przeznaczona na utrzymanie kapłanów. Ponieważ tylko kapłanom wolno było zbliżać się do ołtarza, stawiano im wyższe wymagania dotyczące czystości rytualnej. Obowiązywał ich zakaz kontaktów ze zmarłymi. Nie wolno było im żenić się z wdową czy rozwódką.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Reklama
Kapłani rozstrzygali również o czystości lub nieczystości rytualnej człowieka czy rzeczy, a co za tym idzie – o prawie do uczestnictwa w kulcie lub we wspólnocie ludu Bożego. Niekiedy spełniali też funkcje sędziów i nauczycieli. Tylko oni mogli wchodzić na teren bezpośrednio przylegający do świątyni oraz jej wnętrza (poza Miejscem Najświętszym, gdzie raz do roku wchodził jedynie arcykapłan), dlatego im powierzona została troska o stan budynku i jego porządek. W kulcie wspomagali ich lewici, którzy pełnili rolę muzyków i śpiewaków.
Po wejściu do ziemi obiecanej kapłani sprawowali swój urząd w różnych sanktuariach dedykowanych Bogu Izraela. Po podziale państwa Salomona na królestwa Judy i Izraela władca tego drugiego ustanowił własne sanktuaria i kapłanów. Biblia mówi o nich jako o schizmatyckich. W Judzie natomiast w 622 r. przed Chr. Jozjasz dokonał reformy, w świetle której mogła funkcjonować tylko jedna świątynia – w Jerozolimie. Tylko w niej kapłani mogli sprawować legalny kult.
Wobec powyższego – ponieważ kapłaństwo nie wynikało z powołania, lecz z przynależności do rodu kapłańskiego, z czasem trzeba było rozdzielać obowiązki kultyczne między poszczególnych kapłanów na drodze losowania. Tym samym kapłan mógł pełnić swe zadanie tylko przez krótki czas, potem zaś prowadził życie na wzór świeckiego. Z kolei po upadku monarchii, gdy rody arcykapłańskie zaczęły odgrywać znaczną rolę polityczną, arcykapłanów zaczęto uważać również za przywódców narodu. Kres kapłaństwu Starego Testamentu położyło zniszczenie świątyni jerozolimskiej przez Rzymian w 70 r. po Chr.