Pytanie czytelnika:
Czym jest zadośćuczynienie Bogu i bliźniemu?

Kiedy zdarzy nam się uczynić coś złego naszemu bliźniemu i zranić naszym postępowaniem miłość Bożą, to nosimy w sercu związany z tym niepokój. Dlatego tak ważne jest zadośćuczynienie Bogu i bliźniemu – jest ono warunkiem dobrej spowiedzi. W Katechizmie Kościoła Katolickiego czytamy: „Wiele grzechów przynosi szkodę bliźniemu. Należy uczynić wszystko, co możliwe, aby ją naprawić (na przykład oddać rzeczy ukradzione, przywrócić dobrą sławę temu, kto został przez nas oczerniony, wynagrodzić krzywdy). Wymaga tego zwyczajna sprawiedliwość. Ponadto grzech rani i osłabia samego grzesznika, a także jego więź z Bogiem i z bliźnim. Rozgrzeszenie gładzi grzech, ale nie usuwa wszelkich nieporządków spowodowanych przez grzech. Grzesznik uwolniony z grzechu musi jeszcze odzyskać pełne zdrowie duchowe. Powinien zatem zrobić coś więcej, by naprawić swoje winy: powinien «zadośćuczynić» w odpowiedni sposób lub «odpokutować» za swoje grzechy. To zadośćuczynienie jest nazywane także «pokutą»” (n.1459). Warto przypomnieć, że w pierwotnym Kościele najpierw trzeba było naprawić zło, zanim otrzymało się rozgrzeszenie i możliwość przystąpienia do Komunii św.

Zadośćuczynienie odgrywa ważną rolę w życiu duchowym. Ono nas kształtuje i uzdalnia do czynienia dobra. Ma też formę konkretnego działania. Jeśli komuś wyrządziłem szkodę, to nie mogę poprzestać tylko na obietnicy i chęci naprawienia krzywdy, ale przede mną jest do wykonania konkretne zadanie. Święty Jan Paweł II nauczał, że „akty zadośćuczynienia – które, choć zachowują charakter prostoty i pokory, powinny mocniej wyrażać wszystko to, co oznaczają – zawierają cenne elementy: są znakiem «osobistego zaangażowania», które chrześcijanin podejmuje w Sakramencie wobec Boga, aby rozpocząć nowe życie (dlatego zadośćuczynienie nie powinno sprowadzać się tylko do odmówienia pewnych modlitw, ale winno ono obejmować akty czci Bożej, uczynki miłości, miłosierdzia i wynagrodzenia); zawierają przekonanie, że grzesznik po otrzymaniu przebaczenia jest zdolny do tego, by włączyć swe własne fizyczne i duchowe umartwienie, dobrowolne, a przynajmniej przyjęte, w Mękę Chrystusa, który wysłużył mu przebaczenie; przypominają, że także po rozgrzeszeniu pozostaje w duszy chrześcijanina pewien obszar mroku, będący skutkiem ran grzechowych, niedoskonałości skruchy, osłabienia władz duchowych, w których tkwi jeszcze pozostałe zakaźne ognisko grzechu, wciąż wymagające walki z nim poprzez umartwienie i pokutę. Takie znaczenie ma pokorne i szczere zadośćuczynienie” (Reconciliatio et paenitentia, n. 31). Podczas audiencji w środę 7 marca 1984 r. podkreślił, że zadośćuczynienie jest „wyrazem naszego «odnowionego serca», przemiany naszego «ja», które pod wpływem łaski otwiera się «dla drugich» nie tylko w modlitwie, ale także poprzez czyny spełniane z miłością. Jest wyrazem naszego odrodzenia w Chrystusie. Odbudowuje spustoszenie, jakiego dokonał w nas grzech”.