Reklama

Kultura

Romantyzm nasz narodowy

Obecny rok jest ważny szczególnie dla tych wszystkich, którym „czucie i wiara” są znacznie bliższe niż „mędrca szkiełko i oko”.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Nie znaczy to bynajmniej, że Mickiewiczowskie „czucie i wiara” zaprzecza wartościom nauki i jej osiągnięciom. Poeta rozróżniał „prawdy martwe” i „żywe”, które świadczą jedynie o tym, że „szkiełko i oko” nie mogą być ostateczną miarą poznawania świata. Romantycy próbowali bowiem rozwikłać tajemnicę świata, którego nie da się zamknąć w kategoriach rozumowych, jedynie uruchamiając wyobraźnię.

W nawiązaniu m.in. do spuścizny literackiej i kulturowej tradycji romantycznej Sejm RP ustanowił rok 2022 Rokiem Romantyzmu Polskiego. W uzasadnieniu twórcy uchwały wskazali, że to właśnie w tym roku świętujemy okrągłe, 200. urodziny jednej z najważniejszych epok w polskiej literaturze. Choć nie można ustalić dokładnej daty, kiedy na ziemiach polskich rozpoczął się romantyzm, umownie przyjmuje się, że w 1822 r. Właśnie wtedy drukiem ukazały się Ballady i romanse Adama Mickiewicza, a wśród nich – utwór Romantyczność, który uznawany jest za manifest polskiego romantyzmu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Zdefiniował na nowo Polaków

Romantyzm bywa uznawany za źródło polskiej tożsamości kulturowej. Okres ten w szczególny sposób łączy w sobie twórczość literacką z zaangażowaniem politycznym. Z powstającymi wówczas koncepcjami i dziełami do dziś toczymy dyskusje i próbujemy odczytywać je na nowo. W Roku Romantyzmu Polskiego mamy zatem przypomnieć sobie o duchowym depozycie, który pozostawili nam romantyczni bohaterowie i twórcy.

„Zrodziła się epoka, w której tworzyli genialni artyści, myśliciele i działacze polityczni, którzy w sytuacji narodowej niewoli stworzyli kraj duchowej wolności, rozwinęli programy niepodległościowe, a zarazem wynieśli polską literaturę, muzykę i malarstwo do rangi czołowych osiągnięć kultury europejskiej” – podkreślono w sejmowej uchwale. Najważniejsze dla polskiej kultury i literatury dzieła polskich wieszczów powstały w trudnym czasie zaborów i niewoli narodowej. Utwory te zawierały potężny ładunek patriotyzmu i tęsknoty za wolną ojczyzną. Budziły poczucie narodowej dumy i pokrzepiały serca Polaków. Dzięki literaturze naród mógł nadal kultywować swą kulturę i umacniać tożsamość.

Reklama

Dokonania epoki romantyzmu podkreślają również twórcy uchwały sejmowej, pisząc m.in.: „Honor, waleczność, patriotyzm, przywiązanie do tradycji, empatia wobec losu innych i gotowość do ofiar, otwartość na inne kultury oraz przywiązanie do wolności – ten kanon wartości narodowej wspólnoty romantyzm przeniósł z dawnej Rzeczypospolitej i zdefiniował na nowo”. Postawy i idee romantyczne przyświecały najważniejszym dowódcom, politykom i duchownym podczas kolejnych prób odzyskania przez Polskę suwerenności.

Nie bylibyśmy dziś tym, kim jesteśmy

Romantyzm, jak przypomniano w uchwale, „przyniósł genialne dokonania w literaturze Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego i Cypriana Norwida, w muzyce Fryderyka Chopina i Stanisława Moniuszki, w malarstwie Piotra Michałowskiego i Jana Matejki”. Mickiewiczowski „kraj lat dziecinnych” stał się jedną z najważniejszych przestrzeni, którą redefiniowało wielu twórców w oparciu o własne doświadczenia. Nie można zapomnieć, że Mickiewicz w Panu Tadeuszu poszukiwał recepty, która by ukoiła cierpienia Polaków w związku z trudną historią naszego narodu. W okresie zaborów w epopei napisanej przez poetę większość społeczeństwa odnajdywała własne tęsknoty i szukała pocieszenia. Romantyczny model lektury – w powyższym rozumieniu – uformował nowe zjawisko literackie i społeczne, a mianowicie kult wieszcza. Literatura i poezja stały się odpowiedzią na poszukiwane przez naród wartości i idee, stąd wiara w cudowną moc słowa.

Twórcy romantyczni, z Mickiewiczem na czele, udowodnili, że zainteresowanie sztuką ludową i lokalnością może być siłą zdolną odnowić kulturę narodową. Romantyzm stał się zatem punktem odniesienia dla kolejnych pokoleń artystów, stwarzając idee i wartości, które pomagały im przetrwać trudny czas niewoli narodowej i podtrzymywać miłość do ojczyzny.

Reklama

Bez polskich wieszczów narodowych, a także bez twórczości „Maurycego Mochnackiego, Aleksandra Fredry, Antoniego Malczewskiego, Seweryna Goszczyńskiego, Wincentego Pola, Józefa Ignacego Kraszewskiego, Teofila Lenartowicza, Kornela Ujejskiego, Artura Grottgera, Marii Szymanowskiej i Narcyzy Żmichowskiej nie bylibyśmy dziś tym, kim jesteśmy” – oceniono w uchwale. Artyści ci ukazywali najważniejsze romantyczne i uniwersalne wartości, które niosą polska literatura, sztuka i tradycja.

W uchwale wskazano również, że to „z romantyzmu wyrósł nowoczesny mesjanizm Jana Pawła II i unikatowy w dziejach świata ruch «Solidarność». Pamięć romantyzmu polskiego jest zatem pamięcią najważniejszych znaków określających narodową tożsamość”.

Mickiewicz czytany narodowo

Ogłoszenie roku 2022 Rokiem Romantyzmu Polskiego niewątpliwie będzie miało duży wpływ na organizowane w tym roku wydarzenia, festiwale literackie, konferencje naukowe oraz liczne konkursy. Znana jest także lektura tegorocznego Narodowego Czytania. Będą nią – chyba bez większego zaskoczenia – Mickiewiczowskie Ballady i romanse. W 2012 r. na Narodowym Czytaniu pojawił się już Pan Tadeusz, który był pierwszą lekturą wybraną przez ówczesnego prezydenta RP.

Dziedzictwo romantyczne

Co nam zostało z epoki, która mocno określała naszą narodowość, i jak wiele z niej jesteśmy w stanie przełożyć na współczesność? Romantyzm w naszej kulturze jest czymś więcej niż tylko jedną z epok literackich. To światopogląd, sposób patrzenia na świat, który wpłynął na wiele późniejszych pokoleń. Praktycznie wszystkie nurty następujące po romantyzmie nawiązywały w jakiś sposób do tej epoki. Podejmowały z nim dialog pozytywizm i Młoda Polska (zwana także neoromantyzmem), dwudziestolecie międzywojenne i nasza współczesność. Nie zawsze były to głosy akceptacji czy zachwytu. Równie często spotykano się z próbami „odbrązowienia” epoki i jej twórców.

W romantyzmie przede wszystkim należy szukać początków naszej tożsamości narodowej. Podejście to ujawnia, jak dzieło literackie, przekraczając ramy swej epoki, funkcjonuje w świadomości następnych pokoleń, a tym samym otwiera historyczną spuściznę na przyszłość, historią objaśnia teraźniejszość. Chociaż idee i postawy romantyczne zagościły na dobre w polskiej kulturze i literaturze, równie łatwo z nich... zrezygnowano. Współczesna kultura została zdegradowana do rozrywki, nie rozwija tego, co najważniejsze. Jesteśmy nastawieni na wartości konsumpcyjne, które nie pobudzają aktywności twórczej. Historia pokazuje, że jeszcze w okresie II RP kolejne pokolenia Polaków podejmowały próbę odbudowy wielkiej kultury, która istniała jako narodowy testament, zapisany w literaturze. Ważnym przesłaniem romantyzmu dla współczesności jest nadal jego misja: rozwijać to, co zaczęli nasi przodkowie, i stać na straży narodowych wartości.

2022-02-01 12:29

Ocena: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Karol Porwich/Niedziela

Święte Triduum – dni, których nie można przegapić. Dni, które trzeba nasączyć modlitwą i trwaniem przy Jezusie.

Święte Triduum to dni wielkiej Obecności i... Nieobecności Jezusa. Tajemnica Wielkiego Czwartku – z ustanowieniem Eucharystii i kapłaństwa – wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy.

CZYTAJ DALEJ

8 lat temu zmarł ks. Jan Kaczkowski

2024-03-27 22:11

[ TEMATY ]

Ks. Jan Kaczkowski

Piotr Drzewiecki

Ks. dr Jan Kaczkowski

 Ks. dr Jan Kaczkowski

28 marca 2016 r. w wieku 38 lat zmarł ks. Jan Kaczkowski, charyzmatyczny duszpasterz, twórca Hospicjum św. o. Pio w Pucku, autor i współautor popularnych książek. Chorował na glejaka - nowotwór ośrodka układu nerwowego. Sam będąc chory, pokazywał, jak przeżywać chorobę i cierpienie - uczył pogody, humory i dystansu.

Ks. Jan Kaczkowski urodził się 19 lipca 1977 r. w Gdyni. Był bioetykiem, organizatorem i dyrektorem Puckiego Hospicjum pw. św. Ojca Pio. W ciągu dwóch lat wykryto u niego dwa nowotwory – najpierw nerki, którego udało się zaleczyć, a później glejaka mózgu czwartego stopnia. Po operacjach poddawany kolejnym chemioterapiom, nadal pracował na rzecz hospicjum i służy jego pacjentom. W BoskiejTV prowadził swój vlog „Smak Życia”.

Podziel się cytatem

CZYTAJ DALEJ

Abp Galbas w Sosnowcu przeprosił wiernych za każde zgorszenie, które kiedykolwiek spowodowali księża

2024-03-28 20:04

[ TEMATY ]

diecezja sosnowiecka

przeprosiny

Abp Adrian Galbas

Karol Porwich/Niedziela

- Kościelne postępowanie w bulwersującej sprawie sprzed miesięcy dobiega końca – powiedział abp Adrian Galbas SAC, administrator apostolski diecezji sosnowieckiej sede vacante. W czasie Mszy Wieczerzy Pańskiej, którą odprawił w sosnowieckiej bazylice katedralnej, przeprosił wiernych za każde zgorszenie, które kiedykolwiek spowodowali księża.

- Po podjęciu ostatecznych decyzji, zostanie o nich poinformowana opinia publiczna. Także w sprawie, która w ostatnich dniach spowodowała, że diecezja sosnowiecka znalazła się na czołówkach gazet, jestem zdeterminowany, by wszystko wyjaśnić i adekwatnie zareagować. Proszę przyjąć moje zapewnienie, że nic w tej, jak i w żadnej innej gorszącej sprawie, nie jest i nie będzie zbagatelizowane – powiedział.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję