Jej początki sięgają 1902 r., kiedy to powstała Ochotnicza Straż Pożarna powołana przez pierwszego komendanta Jana Głogowskiego. To właśnie on w 1905 r. założył 12-osobową orkiestrę dętą, którą jako kapelmistrz dyrygował do 1914 r., czyli do wybuchu I wojny światowej. Jednakże za oficjalną datę powstania Biłgorajskiej Orkiestry Dętej przyjmuje się rok 1921, kiedy to w 3 lata po odzyskaniu niepodległości rezerwista z armii carskiej, kapelmistrz 13. Pułku Kozaków Piotr Błacha, powołał 14-osobowy zespół dęty.

Różni ludzie, jeden cel

historia Biłgorajskiej Orkiestry Dętej im. Czesława Nizio uzależniona była od licznych przemian politycznych i społecznych w naszym kraju. Z tego też powodu często zmieniały się instytucje patronujące zespołowi. Jednak dzięki zaangażowaniu dyrygentów i ciężkiej pracy jej członków zespół konsekwentnie opierał się przeciwnościom losu. Od 1973 r., od kiedy to prowadzona jest statystyka, orkiestra dała ponad tysiąc występów, a w jej działalności uczestniczyło kilkaset osób, które często właśnie tutaj rozpoczynały swoją przygodę z muzyką.

Obecnie zespół działa pod skrzydłami Biłgorajskiego Centrum Kultury, zrzeszając w swych szeregach muzyków amatorów różnych zawodów, w wieku od kilkunastu do przeszło 80 lat. Najstarszy orkiestrant ma 84 lata. Do orkiestry należy młodzież szkolna, studenci, aktywni zawodowo i seniorzy. Zespół regularnie spotyka się na próbach w Biłgorajskim Centrum Kultury, pracując nad repertuarem, podnosząc umiejętności muzyczne i czerpiąc przyjemność ze wspólnego muzykowania. Orkiestra wykonuje rozmaite gatunki muzyczne, począwszy od muzyki liturgicznej, poprzez przeboje muzyki poważnej, a skończywszy na szeroko rozumianej muzyce rozrywkowej. Zespół co roku uświetnia wszelkie święta państwowe, religijne i patriotyczne organizowane na terenie miasta. Rokrocznie jest też organizatorem i gospodarzem przeglądów orkiestr dętych.

Duma i popularność

– Orkiestra dęta im. Czesława Nizio jest dumą Biłgorajskiego Centrum Kultury – powiedział dyrektor placówki Stanisław Kowalczyk. – Orkiestra jest oczkiem w głowie Biłgorajskiego Centrum Kultury. Staramy się zapewnić muzykom jak najdogodniejsze warunki do prób, występów, wyjazdów i koncertów, które orkiestra chce organizować. Uważam, że mieszkańcy doceniają pracę orkiestry, bo wydarzenia z jej udziałem cieszą się ogromną popularnością, dlatego dbamy o orkiestrę, gdyż jest ona dumą całego Biłgoraja – podkreślił.

– Muzyka to całe moje życie i dziś jestem dumny, że tyle osiągnęliśmy i nadal trwamy – przyznał wieloletni dyrygent orkiestry, Henryk Nizio. – historia tak się toczy, że jedne zespoły powstają, inne kończą swą działalność. Mało zespołów przechodzi próbę czasu. Nam się to udało i doszliśmy do 100-lecia działalności, kontynuując dzieło rozpoczęte przez naszych przodków. Tylko z mojej rodziny w orkiestrze grało dwóch moich braci, stąd koleją losu i ja się w nią zaangażowałem. Przez wiele lat dowodził nią mój brat, Czesław, którego imię orkiestra teraz nosi. To on mnie do orkiestry przyciągnął, zaraził miłością do muzyki i gdy dziś patrzę na orkiestrę, jestem dumny – zaznaczył.

– Dziś czuję wielką dumę i satysfakcję z tego, co osiągnęliśmy jako zespół – stwierdził obecny dyrygent orkiestry, Paweł Stelmach. – To emocje, które są wynikiem pracy i pasji oraz służby. To czas poświęcony na próby, to występy, to udział w konkursach, przeglądach i uroczystościach. Dziś to podsumowanie naszego wpisania się w społeczność Biłgoraja i całego powiatu – wyjaśnił.

Praca pokoleń

– Biłgorajska Orkiestra Dęta ma na swoim koncie wiele osiągnięć i skupia w swoich szeregach prawdziwych pasjonatów – zauważył wicemarszałek województwa lubelskiego, Michał Mulawa. – Dzisiejszy jubileusz to spotkanie pokoleń artystów i pasjonatów muzyki. Biłgorajska orkiestra towarzyszyła lokalnej społeczności w chwilach najważniejszych wydarzeń z historii miasta. Przed tym dorobkiem i wkładem w rozwój kultury i podtrzymywanie tradycji dziś chylimy czoła. Mamy się czym pochwalić. Biłgorajska Orkiestra Dęta im. Czesława Nizio to nie tylko ambasador Biłgoraja czy powiatu biłgorajskiego, ale całego regionu. Ogromne sukcesy w konkursach, festiwalach i ogromna pasja – to właśnie biłgorajska orkiestra. Składam na ich ręce ogromne gratulacje i życzę kolejnych sukcesów – podsumował.

Życzenia na kolejne 100 lat działalności składał również członek Zarządu Powiatu Biłgorajskiego, Andrzej Łagożny. – Od kiedy pamiętam, każde ważne święto było ubogacone obecnością biłgorajskiej orkiestry. Myślę, iż nikt z mieszkańców Biłgoraja i okolic nie wyobraża sobie, by naszej orkiestry mogło zabraknąć. Jestem pewien, że będą kolejne jubileusze i przez następne 100 lat, przy wsparciu mieszkańców i władz, ci pasjonaci muzyki będą grać i nas ubogacać. Ja im za to bardzo dziękuję – gratulował.

Na uroczystości jubileuszowe złożyło się m.in. otwarcie wystawy fotograficznej, na której zaprezentowano archiwalne zdjęcia i pamiątki związane z zespołem. Następnie odbył się jubileuszowy koncert orkiestry połączony z projekcją multimedialną o historii zespołu.

Odznaczenia i wyróżnienia

Nie zabrakło oczywiście części oficjalnej, podczas której wręczone zostały nagrody, odznaczenia i gratulacje. Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, przyznanym przez min. Piotra Glińskiego, uhonorowano Henryka Nizio, wieloletniego muzyka i członka orkiestry. Minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu przyznał też nagrodę Biłgorajskiej Orkiestrze Dętej im. Czesława Nizio z okazji 100-lecia działalności. Również Zarząd Województwa Lubelskiego podjął uchwałę o nadaniu orkiestrze Odznaki Honorowej „Zasłużony dla Województwa Lubelskiego”. Kolejna nagroda dla orkiestry przyznana z okazji jubileuszu 100-lecia to Nagroda Kulturalna Województwa Lubelskiego. Marszałek województwa przyznał też nagrody za popularyzację i upowszechnianie kultury dla Jana Kukiełki, Józefa Czerwa, Zdzisława Stelmacha i Henryka Nizio. Dyplomy uznania z okazji jubileuszu orkiestry otrzymali: Jan Łukasik, Jan Andrzej Stelmach, Ryszard Bucior, Iwona Metner, Tadeusz Bogusław Kukiełka, Bogusław Stelmach, Adam Balicki i Bogdan Garbacz. Wręczono również nagrody od marszałka województwa lubelskiego, władz samorządowych i delegacji zaprzyjaźnionych zespołów. Życzenia i podziękowania popłynęły ponadto do byłych i obecnych muzyków orkiestry, do osób ją wspierających oraz do seniorów.