Beznadzieja, opadnięte ręce – stan, którego czasem doświadcza każdy z nas. Przychodzi, gdy wydaje się, że wszystko się sprzysięgło przeciwko naszym marzeniom i planom. Acedia – demon zwątpienia, duchowego wypalenia – potrafi dopaść każdego. Wtedy wszystko wydaje się szare, rozmemłane i nierokujące żadnej nadziei na poprawę. Pojawia się pokusa, aby pogrążyć się w takiej duchowej beznadziei i skapcanieć. Czasem nieomal czuję, jak demon siada mi na karku i sączy w myśli trujące poczucie braku wpływu na cokolwiek, przekonanie, że czego bym nie uczynił, i tak nie ma to żadnego wpływu na bieg spraw – i to zarówno tych bliskich, jak i dalszych. Nic nie mogę, nie potrafię zmienić kierunku wiatru.

Pamiętam, jak – w latach 80. – prowadziliśmy niekończące się dyskusje na temat tego, co nas czeka. Przeważał w nich ton minorowy. Nic wszakże nie zapowiadało ani upadku ZSRR, ani też małej nawet szczeliny wolności w PRL. Los wydawał nam się marny i przesądzony. Czekała nas albo emigracja (jakimś cudem), albo los wyrobników na marnych posadach, bo przecież ludzi z takimi poglądami i „plamami” w życiorysach nikt nie chciał promować. „Polityczni” nie mieli wtedy żadnych widoków na karierę. Nikt nie wierzył w odmianę losu, w opadnięcie „żelaznej kurtyny”. Minęło niewiele lat i wszystko tak się zmieniło, że przecieraliśmy oczy ze zdumienia...

Jestem z pokolenia bogatszego o świadome przeżywanie takiego doświadczenia. Nauczyło mnie ono nie przesądzać z góry i gonić demona acedii od siebie. Nie wiemy, co zdarzy się jutro, a rzeczywistość za rok jawi się jedynie w mglistych zarysach. Dopóki żyjemy, właściwie wszystko jest możliwe.

A teraz do sedna. Spotykamy się wreszcie, siadamy przy kawiarnianych stolikach i gdy minie pierwsza euforia, zaczynają się dyskusje na temat tego, co się dzieje i co się wydarzy za parę miesięcy – bo dalej, przezornie, już nasze prognozy nie sięgają. Dominuje minorowy ton: macki globalistów coraz mocniej się nad nami zaciskają, los pieniądza niepewny, dalsze ograniczenia naszej osobistej wolności wydają się jedynie kwestią czasu. A podróżowanie będzie możliwe tylko z paszportami covidowymi, po zaszczepieniu, i z plikiem stosownych certyfikatów. Nic od nas już nie zależy, nic nie możemy zrobić. Pojedynczy człowiek może jedynie czekać na to, co „wielcy” z nim zrobią. To kwintesencja tych rozmów. Nosy na kwintę i totalny brak napędu do jakiegokolwiek działania.

Acedia, kochani! Acedia i nic więcej – jeżeli istnieje jakiś globalny wróg, jakieś globalne fatum ciążące nad światem, to chyba teraz właśnie zaciera ręce (my wiemy, że istnieje, i to... od początku świata). Wygrywa w naszych mózgach i duszach. Sami się obezwładniamy, sami ściągamy na siebie plagi. Jeżeli nie będziemy robić tego, co możemy, jeżeli nie wykażemy minimum aktywności i odwagi, to nic dobrego się nie stanie. Kładąc uszy po sobie, zasłużymy na jak najgorszy los, a zło nas i tak nie ominie tylko z tego powodu, że będziemy siedzieli cicho i pokornie czekali na to, co nastąpi.

Nie ma, oczywiście, żadnej gwarancji, że jak będziemy się buntowali i przeciwdziałali temu, co nas niepokoi, to coś zmienimy. Kiedyś jednak, gdy ostatecznie spotka nas obrachunek życia inaczej będziemy na siebie spoglądać. Fakt, ściągnęliśmy na siebie nieco kłopotów, ale twarz pozostała, jest się czego złapać przy przejściu dalej. Może to niewiele, ale tu chodzi o ocalenie szacunku do samego siebie, wiary w to, że potrafimy działać na rzecz dobra.

Wielu ludzi pyta mnie: po co panu manifestacje na rzecz obrony wolności w czasie zarazy, po co wypowiedzi, które narażają na niechęć ze strony władzy. Przecież może się pan wygodnie urządzić, permanentnie przebywać w strefie osobistego komfortu i grzać się przychylnością tych, którzy rządzą i nieco panu zawdzięczają?

Po to, aby kiedyś powiedzieć dzieciakom: być może niewiele potrafiłem, ale w chwilach, gdy padały ważne pytania, starałem się im sprostać. Starałem się walczyć, choćby ten trud był daremny i zgoła infantylny. Powtarzam sobie: być może nie mam jędrnego umysłu ani zdolności, ale ile mogę, tyle chcę z siebie dać. Życie nie polega na bezmyślnym trawieniu kolejnych dni, bezrefleksyjnym uleganiu okolicznościom.

Aniele Stróżu, ty zawsze przy mnie stój i jak przyjdzie acedia, to zdziel mnie solidnie po głowie.