Reklama

Nie mów fałszywego świadectwa

Jak mówić, aby nie urazić, a jednocześnie wyrazić prawdę? Jak oceniać i tłumaczyć zjawiska i zdarzenia, aby być obiektywnym, aby nikogo nie zranić, ale być sprawiedliwym?

Niedziela Ogólnopolska 5/2019, str. 20-21

lassedesignen/fotolia.com

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W obliczu tragedii katastrofy smoleńskiej, w obliczu ataku na biuro poselskie Prawa i Sprawiedliwości, w którego wyniku został zamordowany Marek Rosiak, a Paweł Kowalski poważnie poraniony, w obliczu morderstwa prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza jedyną właściwą postawą jest zachować powagę i milczeć. Postulat słuszny wobec powszechnego mniemania, że słowa równie dobrze jak pistolet czy nóż mogą nie tylko zranić, ale i zabić. Dlatego wszyscy musimy sobie zdawać sprawę, że komentowanie takich zdarzeń jak powyższe może być obciążone sporym ryzykiem. Każde wypowiedziane zdanie, ocena, stwierdzenie czy opinia mogą wcześniej czy później uzyskać modny status „mowy nienawiści”.

Trzeba przyznać, że tak nakreślona sytuacja jest niezwykle kłopotliwa zarówno dla polityków, jak i dla dziennikarzy. Tym bardziej że nasza scena polityczno-medialna uległa ostatnio mocnej polaryzacji. A ponadto sam język dyskursu został wypreparowany z tradycyjnych pojęć. Ignoruje się biblijny nakaz Jezusa: „Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. A co nadto jest, od Złego pochodzi” (Mt 5, 37). Proponuje się poprawność polityczną, a wszędzie dostrzega się „mowę nienawiści”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Rozmyć problem

Reklama

Prawnicy związani z Instytutem na rzecz Kultury Prawnej „Ordo Iuris” zwracają uwagę na niedookreśloność pojęcia „mowa nienawiści”. W polskim systemie prawnym bardziej właściwymi pojęciami są „nawoływanie do nienawiści” oraz „nawoływanie do przemocy”. Są to pojęcia, które w lepszym stopniu odnoszą się do konkretnych zdarzeń zagrażających zdrowiu, życiu czy mieniu. Również instytucje międzynarodowe stosują zbliżone sformułowanie – „przestępstwa z nienawiści”. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że nie ma dużej różnicy między wymienionymi zwrotami. A jednak!

Oto Rafał Trzaskowski chce wprowadzić w warszawskich szkołach lekcje na temat przeciwdziałania mowie nienawiści, która dotyka przede wszystkim feministek, homoseksualistów i uchodźców. A co z pozostałymi? Co z heteroseksualnymi mężczyznami, co z atakowanymi matkami, które wychowują kilkoro dzieci i mają śmiałość pobierać 500+, co z katolikami? Jeżeli już posługujemy się kategorią „mowa nienawiści”, to nie możemy jej użyć tylko w stosunku do wybranej grupy. Grozi to ideologiczną instrumentalizacją.

Pogonić katolika

Wiadomo, że dominującą kulturą w Polsce jest kultura wyrosła na chrześcijaństwie, a ściślej – na katolicyzmie. I to właśnie ona jest ostatnio przedmiotem sporego ataku. Wyraźnie to udowadnia Lidia Synowiec-Jaje w pracy zatytułowanej: „Mowa nienawiści wobec kultury dominującej. Forumowicze portalu Onet.pl o Kościele katolickim w Polsce” (Studia Humanistyczne AGH w Krakowie, t. 17/1, 2018).

Reklama

Autorka postarała się znaleźć racjonalne źródła hejtu i według tego opisała w swojej pracy kategorie „mowy nienawiści”. Mamy więc z jednej strony wyodrębnione niemoralne zachowania kapłanów Kościoła, a z drugiej – nieustępliwość Kościoła i jego przedstawicieli w głoszeniu i obronie podstawowych prawd moralnych, a ponadto jeszcze autorka wyodrębnia niezrozumienie przez komentatorów internetowych tego, czym są Kościół i religia. Owe trzy podstawowe obszary, według Lidii Synowiec-Jaje, generują właśnie nienawistne komentarze forumowiczów Onetu, które podpadają pod „mowę nienawiści”. Na porządku dziennym są wyzwiska i wstrętne określenia duchownych. Innymi nienawistnymi zjawiskami są generalizacja przewin poszczególnych kapłanów i nadawanie tym poszczególnym przypadkom charakteru powszechnego. Nienawistnie określa się też samą chrześcijańską religię i jej wyznawców. Mamy tutaj do czynienia z wulgaryzmami, z szydzeniem z prawd wiary katolickiej, z kpinami wobec przekonań wiernych.

Autorka zwraca uwagę na przykłady radykalnej mowy nienawiści przy okazji relacjonowania przez Onet tragicznych wydarzeń, takich jak torturowanie księdza przez ISIS czy też choroba i śmierć gdańskiego hierarchy abp. Tadeusza Gocłowskiego. Wtedy – pisze Synowiec-Jaje – na forum internetowym puszczają wszelkie hamulce. Mowa nienawiści wylewa się kubłami. Forumowicze życzą śmierci wszystkim kapłanom, nie okazują współczucia czy szacunku dla zmarłych i cierpiących. A stwierdzenie: „o jednego darmozjada mniej” wydaje się określeniem najbardziej delikatnym.

Mądry po szkodzie

Wobec powyższego musimy sobie zdawać sprawę, że termin „mowa nienawiści” nie może dotyczyć wypowiedzi w stosunku do tylko wybranych grup społecznych, tzw. mniejszości. W tym świetle również większość ma prawo do obrony. Proporcje muszą być zachowane w imię fundamentalnej sprawiedliwości. W obliczu nieproporcjonalnej do win nagonki na Kościół i na kapłanów należy szczególnie wnikliwie przyjrzeć się słowom i czynom osób, które w imię piętnowania grzechów nawołują do zniszczenia całej instytucji i jej członków. Niech wierzący nie myślą sobie, że ich to bezpośrednio nie dotyczy. Dotyczy jak najbardziej namacalnie. Próby rugowania Kościoła z przestrzeni publicznej przez właśnie takie budowanie nienawistnej atmosfery w mediach społecznościowych wcześniej czy później dotkliwie odbiją się na szeregowych katolikach.

Na koniec chciałbym zpytać: Czy mowa nienawiści w Internecie ma przełożenie na rzeczywistość? Czy odzwierciedla społeczne nastroje? Czy aktywność on-line może się przenieść do realu? Zostawiam te pytania bez odpowiedzi. Powinni ją znaleźć przede wszystkim ci wszyscy, dla których ósme przykazanie Dekalogu nie jest tylko czczą deklaracją.

2019-01-30 10:37

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Przymnóż nam wiarę

[ TEMATY ]

homilia

rozważania

Grażyna Kołek

Rozważania do Ewangelii Łk 18, 1-8.

Niedziela, 19 października. Dwudziesta Dziewiąta Niedziela zwykła.
CZYTAJ DALEJ

Ksiądz Jerzy Popiełuszko - globalny święty

Gdy media całego świata informowały w październiku 1984 r., że w Polsce agenci komunistycznej bezpieki zamordowali katolickiego kapłana, nikt nie przypuszczał, że jest to początek niezwykłego fenomenu - obok św. Jana Pawła II i św. Faustyny Kowalskiej ks. Jerzy Popiełuszko jest polskim świętym globalnym. Do jego grobu spontanicznie pielgrzymowało ponad 23 mln osób, w tym papieże, prezydenci i premierzy, politycy i ludzie kultury oraz zwyczajni ludzie ze wszystkich kontynentów. Relikwie męczennika czczone są w ponad tysiącu kościołach na całym świecie, w krajach tak odległych jak Uganda, Boliwia, Peru. 19 października przypada kolejna rocznica męczeńskiej śmierci bł. ks. Jerzego Popiełuszki.

Już pierwszej nocy po odnalezieniu zmasakrowanego ciała ks. Jerzego w konfesjonałach kościoła św. Stanisława Kostki na Żoliborzu zaczęły dziać się prawdziwe cuda - wspominają kapłani, którzy słuchali do świtu spowiedzi. Choć tłumy nie oblegają już świątyni, grób męczennika jest stale nawiedzany. Pod kościół wciąż podjeżdżają autokary z pielgrzymami z Polski i ze świata. - Wśród cudzoziemców przeważają Francuzi, Włosi i Amerykanie, ale niedawno była grupa z Kamerunu - mówi KAI pracownica Muzeum ks. Jerzego Popiełuszki, działającego od dekady w podziemiach świątyni. Co ciekawe, Francuzi pielgrzymowali tu najliczniej jeszcze na długo przed cudownym uzdrowieniem ich rodaka, które otwiera drogę do kanonizacji męczennika.
CZYTAJ DALEJ

W rodzinie konieczna jest stała formacja religijna [Felieton]

2025-10-19 09:02

ks. Łukasz Romańczuk

Prezydent Karol Nawrocki w czwartek w Łodzi wziął udział w Kongresie Przyszłości Narodowej. Powołał tam Radę Młodzieży i zapowiedział, że będzie wsłuchiwał się w jej głos. Zapytany czym jest nowoczesny patriotyzm powiedział: „Patriotyzm jest po prostu miłością do Ojczyzny, do wspólnoty narodowej, do narodu i do wartości, które stoją za tym narodem. Niezależnie od tego, jaki to jest wiek, to emocja jest ta sama”. 

W zeszłym tygodniu pisałem o tym, że największą siłą i gwarancją bytu narodowego jest rodzina. Jaka rodzina taki Kościół i takie państwo. W naszych czasach trzeba jej szczególnie bronić, zwłaszcza patrząc na to jak wiele małżeństw się rozpada, dlatego dziś chciałbym rozwinąć tę myśl. Kościół docenia wartość rodziny i pomaga w jej funkcjonowaniu – wpaja dobre wartości, przygotowuje młodych do małżeństwa, prowadzi poradnie życia rodzinnego działające przy parafiach. Motywem zawarcia małżeństwa powinna być miłość. Decyzję podejmują młodzi biorąc pod uwagę rady życzliwych im ludzi, zwłaszcza rodziców. Miłość jako centralna wartość w małżeństwie dotyczy i ducha i ciała. Katolik kocha w myśl nakazu ewangelicznego – „Miłuj bliźniego jak siebie samego” czyli kocha siebie i jest szczęśliwy - i to szczęście daje drugiej osobie, jako dar ofiarny. Miłość ta dojrzewa przez lata w ramach wspólnie przeżywanych radości, smutków trosk i ciężarów życia. Jest drogą do pełni człowieczeństwa jako celu ludzkiego życia. Małżeństwo to najbardziej pierwotny związek dwojga osób różnej płci, zgodnie z wolą Stwórcy: „Mężczyzna opuszcza ojca swego i matkę swoją i łączy się ze swoją żoną tak ściśle, że stają się jednym ciałem” [Rdz 2,24]. Chrystus uświęcił związek małżeński swoją łaską, podnosząc małżeństwo do godności sakramentu. Jest faktem, że wiele małżeństw współcześnie się rozpada. Z różnych stron uderzają w nie niszczące fale zła. Trzeba to zagrożenie widzieć i się przed nim odpowiednio zabezpieczyć, aby uniknąć tragedii rozbicia wspólnoty ducha i ciała, jaką jest małżeństwo chrześcijańskie. Małżeństwu zagrażają: brak przygotowania do życia we wspólnocie, niezdrowy klimat społeczny, trudności związane z mieszkaniem, brak pracy, egoizm, brak ducha ofiary, choroby, niedobór psychiczny oraz brak łaski Bożej. W ostatnich latach model rodziny znacznie się zmienił. Dawniej rodzina była duża, stanowiła często wspólnotę pracy, a jej życie toczyło się wg ustalonych zwyczajów. Rodzina była wówczas względnie stabilna. Dziś rodzice pracując często pozostawiają dzieci bez opieki, dlatego współczesna rodzina potrzebuje więzi duchowej - jako istotnego spoidła jej jedności, gdyż inne więzy często nie istnieją. Zmianie uległa również pozycja kobiety, dawny układ – mąż głową, żona sercem rodziny - zmienił się radykalnie.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję