Wtedy też był śnieg, ale jakże inne były realia – powiedział 15 lutego wicewojewoda Robert Gmitruczuk do zebranych pod ośnieżonym pomnikiem Matki Sybiraczki, przywołując zdarzenia z masowej pierwszej wywózki rodzin do Związku Sowieckiego w lutym 1940 r.

O bolesnych realiach szczegółowo mówił ks. Dariusz Bondyra, rektor kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej w Lublinie, w 78. rocznicę deportacji Polaków na Sybir w czasie Mszy św., której przewodniczył bp Ryszard Karpiński. W Eucharystii uczestniczyli członkowie Związku Sybiraków Oddział Lublin, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz wojskowi i liczne poczty sztandarowe. Obecna była młodzież ze szkół lubelskich, m.in. z 27. LO im. Zesłańców Sybiru. Ksiądz Rektor przypomniał, że wywózki były następstwem podpisanego 23 sierpnia 1939 r. paktu Ribbentrop-Mołotow, określanego jako czwarty rozbiór Polski. Deportacje objęły całe rodziny, przede wszystkim wojskowych, urzędników, służby leśnej, inteligencji. Ich celem było zniszczenie narodowości polskiej, osłabienie ruchu oporu. Pierwsza z czterech masowych zsyłek do Związku Sowieckiego rozpoczęła się 10 lutego 1940 r. Wywózki trwały do lat 50. Związek Sybiraków szacuje, że w latach 1940-56 wywieziono nawet 1 mln 300 tys. Polaków. Przy czterdziestostopniowym mrozie, w bydlęcych wagonach, o głodzie, przewożono zesłańców na wschód, głównie na Sybir i do Kazachstanu, gdzie zmuszano ich do katorżniczej pracy w sowchozach, kopalniach, lesie. Ludzie umierali z zimna, głodu i wyczerpania. Było to prawdziwe piekło Golgoty Wschodu. Siłę do przetrwania w tych nieludzkich warunkach dawała wiara w Boga, całkowite ufne przylgnięcie do Niego. Ks. Bondyra podkreślił, że „pamięć o tych wydarzeniach to nasz obowiązek”.

Szczególnym znakiem pamięci była zmiana nazwy ul. Jana Hempla na nazwę Zesłańców Sybiru. Zmiany nazwy dokonał w grudniu 2017 r. wojewoda lubelski Przemysław Czarnek na podstawie tzw. ustawy dekomunizacyjnej. Po uroczystym zdjęciu biało-czerwonych szarf z tabliczki z nazwą ulicy wszyscy przeszli pod pomnik Matki Sybiraczki. Dalszą część obchodów poprowadził Zdzisław Niedbała, przedstawiciel Kancelarii Prezydenta. Po odśpiewaniu „Hymnu Polski” i „Marszu Sybiraków” głos zabrali m.in. Waldemar Podsiadły, pełnomocnik wojewody lubelskiego ds. ochrony dziedzictwa narodowego i spraw kombatantów, który przeczytał uzasadnienie zmiany nazwy ulicy; Janusz Pawłowski, prezes Związku Sybiraków Oddział Lublin; wicewojewoda Robert Gmitruczuk; Anna Augustyniak, sekretarz Województwa Lubelskiego oraz zastępca przewodniczącego Rady Młodzieżowej Igor Wyszyński. Zakończeniem uroczystości było złożenie wieńców i zniczy pod pomnikiem Matki Sybiraczki.