Dla kard. Karola Wojtyły Pastwiska i Beskid Niski, obok Wadowic, Krakowa i ukochanych Tatr należały do ważniejszych miejsc na mapie Polski. Tu na czerwonym szlaku w okolicach Pastwisk i Rudawki Rymanowskiej bywał wielokrotnie wraz z przyjaciółmi: małżeństwem Wandą i Andrzejem Półtawskimi. Odwiedzał te strony jako kapłan, biskup i kardynał krakowski od drugiej połowy lat 50. do 6 sierpnia 1978 r., kiedy gościł tu po raz ostatni.

Zakonspirowany punkt

Podczas beskidzkich rekolekcji na łonie przyrody bywał też we wsi Pastwiska, gdzie odwiedzał poznanych tu ludzi – rodzinę Stefana i Jany Kosiarskich. Ich dom stanowił swojego rodzaju punkt kontaktowy, do którego docierała m.in. korespondencja dla wyjątkowego gościa. Jednak najciekawsze jest to, że nikt poza osobami bezpośrednio zainteresowanymi o nim nie wiedział. Miejsce pobytu Karola Wojtyły było tak dobrze zakonspirowane, że trudno było do niego dotrzeć nawet sekretarzowi Kardynała, ks. Stanisławowi Dziwiszowi, nie mówiąc już o niechętnych duchowieństwu ówczesnych PRL-owskich służbach. Nacechowana dyskrecją przyjaźń Karola Wojtyły z rodziną Kosiarskich przetrwała długie lata i była kontynuowana także w okresie rzymskim – podtrzymywana spotkaniami w Watykanie oraz korespondencją. W miejscowym sklepie spożywczym, który mieścił się w Domu Ludowym, Karol Wojtyła robił zakupy, co upamiętnia tablica ufundowana przez lokalną społeczność, odsłonięta w listopadzie 2013 r.

Wezwanie do Rzymu

Przyszły papież wypoczywał w Rudawce Rymanowskiej, tu zachwycał się beskidzką przyrodą, poznawał historię tych ziem, ale tu także w szumie strumyków, śpiewie ptaków czy ciszy lasu szukał natchnienia dla swojej twórczości. Także tu do kard. Wojtyły dotarła wiadomość o śmierci papieża Pawła VI i telegram z wezwaniem na konklawe, który do namiotu zaniósł syn Kosiarskich Wojtek. Kiedy zasiadł na Stolicy Piotrowej, myślami i wspomnieniami chętnie powracał do wędrówek sprzed lat. Jako Pasterz Kościoła powszechnego nie zapomniał o chwilach spędzonych tu przed laty, w sierpniu 1981 r. do wybudowanego rok wcześniej w Pastwiskach kościoła pw. św. Józefa ofiarowując dar – figurę Matki Bożej Fatimskiej. Ostatni raz gościł w tym regionie 10 czerwca 1997 r., kiedy przybył z wizytą apostolską do archidiecezji przemyskiej. Noc spędził w klasztorze Ojców Bernardynów w Dukli, a następnego dnia w Krośnie kanonizował Jana z Dukli.

Centrum Pamięci kard. Wojtyły

Lokalna społeczność – Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Sołectwa w Pastwiskach postanowiła uczcić największego z rodu Polaków i wystąpiła z inicjatywą utworzenia Regionalnego Centrum Pamięci Kardynała Karola Wojtyły. Zgodnie z intencją pomysłodawców Centrum ma sprzyjać umacnianiu cywilizacyjnej tożsamości społeczności regionu wypływającej z chrześcijańskich korzeni. Realizacja tej inicjatywy wymaga jednak wykonania kosztownego zadania przebudowy i rozbudowy oraz adaptacji dla potrzeb Centrum budynku miejscowego Domu Ludowego, któremu stowarzyszenie nie mogłoby samodzielnie podołać. Stąd też realizację zadania podjął Samorząd Gminy Zarszyn. Docelowe urządzenie części wystawienniczej Centrum zaplanowano wykonać przy ewentualnej konsultacji z ogólnopolskim Centrum Myśli Jana Pawła II w Warszawie, a przede wszystkim korzystając z doświadczeń Muzeum Jana Pawła II w Wadowicach. Inicjatywa zyskała przychylność osób blisko związanych ze św. Janem Pawłem II, abp. seniora Józefa Michalika oraz kard. Józefa Nycza, a także prof. Wandy Półtawskiej. Centrum Pamięci Kardynała Karola Wojtyły w Pastwiskach w założeniu ma stanowić ważny kulturowo punkt na mapie Podkarpacia, ale w zamyśle inicjatorów nie będzie to klasyczne muzeum. Ośrodek edukacyjno-promocyjny obejmie też część plenerową, związaną z pobytami kard. Wojtyły w rejonie Beskidu Niskiego. Warto też wspomnieć, że w tym regionie – od kilku lat – zimą i latem odbywa się Beskidzki Rajd Śladami Dwóch Kardynałów. Impreza organizowana wspólnie przez Gminę Zarszyn i Gminę Komańcza wraz z okolicznymi nadleśnictwami – dla upamiętnienia pobytu w Beskidach purpuratów Karola Wojtyły i Stefana Wyszyńskiego – z roku na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem.

Beskidzkie drogi do Watykanu

Centrum w Pastwiskach ma prowadzić odwiedzających trzema ścieżkami symbolizującymi drogę do Rzymu św. Jana Pawła II. Pierwsza – duchowo-intelektualna – ukaże Karola Wojtyłę jako wybitnego katolickiego myśliciela, profesora KUL, autora wielu ważnych prac teologicznych. Wędrując drugą ścieżką – pasterską można będzie zbliżyć się do Karola Wojtyły – kapłana, biskupa, kardynała metropolity krakowskiego w niełatwych czasach PRL-u, a wchodząc na ścieżkę turystyczno-przyrodniczą będzie można wędrować z Karolem Wojtyłą miłośnikiem przyrody – daru od Stwórcy i razem z nim podążać po Beskidzie i Bieszczadach. Z tych trzech ścieżek – „dróg dojścia” wyłania się czwarta – papieska ukazująca św. Jana Pawła II jako Pasterza świata. Ścieżki papieskie zostaną ukazane za pomocą różnych środków wyrazu, także audiowizualnych. Podążając śladami Jana Pawła II, można będzie sięgnąć do tekstów, zdjęć i filmów, rzeźb, obrazów, po pamiątki związane z osobą świętego Papieża i jego przyjaciół. Regionalne Centrum Pamięci Kardynała Karola Wojtyły w Pastwiskach z obszerną salą konferencyjno-widowiskową będzie także miejscem występów artystycznych, spotkań z ludźmi, dyskusji czy seminariów. W założeniu Centrum będzie stanowiło integralną całość z innymi ważnymi dla okolicy miejscami pobytu ks. Wojtyły i papieża Jana Pawła II. Miejsca plenerowe – związane z wędrówkami i biwakami po Komańczę i Tarnicę zostaną połączone z miejscami duchowymi, takimi jak Sanktuarium św. Jana w Dukli czy Miejsce Piastowe naznaczone obecnością bł. ks. Bronisława Markiewicza. Ośrodek w Pastwiskach, w którym można będzie zakupić teksty Karola Wojtyły oraz prace poświęcone świętemu Papieżowi, będzie przyjmować gości z regionu, Polski i z zagranicy.

Dobra wola to za mało

Osiągnięcie tych bardzo szczytnych celów będzie jednak możliwe dopiero po zakończeniu bardzo szerokiego zakresu prac budowalnych i wykończeniowych w Domu Ludowym w Pastwiskach, a następnie wyposażeniu Centrum w niezbędny sprzęt i materiały ekspozycyjne. Wymaga to pozyskania przez Gminę Zarszyn znacznego, bo sięgającego kwoty kilkuset tysięcy złotych zewnętrznego wsparcia finansowego, o które Wójt Gminy Zarszyn zabiega już od trzech lat. Dzięki zaangażowaniu środków własnych oraz dotacji uzyskanej od Zarządu Województwa Podkarpackiego w roku 2016 Gmina Zarszyn zrealizowała pierwszy etap inwestycji, obejmujący sferę budowlaną. W celu stworzenia możliwości kontynuacji zadania wójt gminy złożył stosowny wniosek o dofinansowanie do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Tylko pozytywne rozstrzygnięcie tego wniosku pozwoli na kontynuację prac w 2017 r., bowiem możliwości finansowe budżetu gminy są bardzo ograniczone.

Wspaniała inicjatywa uruchomienia Centrum poświęconego Wielkiemu Polakowi św. Janowi Pawłowi II wymaga zatem nie tylko duchowego, ale również materialnego wsparcia. O ostatecznym sukcesie przedsięwzięcia zadecyduje dobra wola osób i instytucji decydujących o udzieleniu wsparcia finansowego temu szlachetnemu przedsięwzięciu.