Ojciec Święty Franciszek, zapytany o wizytę w byłym obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau, powiedział, że chciałby udać się tam samotnie, w milczeniu, modląc się do Boga o łaskę płaczu. Podobnie postąpił w kompleksie pomnikowym Cicernakaberd w Armenii, upamiętniającym ofiary ludobójstwa Ormian w 1915 r., oraz w Fogliano Redipuglia we Włoszech, na cmentarzu żołnierzy austriacko-węgierskich poległych w czasie I wojny światowej, ówczesnych wrogów Włoch. Zgodnie z wolą Papieża zmieniono plan wizyty w Auschwitz.
– To bardzo wymowny wybór. Są miejsca i tragedie, w których obliczu trudno jest cokolwiek powiedzieć, gdyż słów najczęściej nie starcza, by wyrazić to, co tak wielu wydaje się nadal w pewien sposób niewyobrażalne – powiedział w wywiadzie dla KAI dyrektor Miejsca Pamięci i Muzeum w Oświęcimiu dr Piotr Cywiński. – Dwaj poprzedni papieże, którzy tu przybywali, byli mocno wpisani w tę historię, choć z dosyć różnych perspektyw. Ich przemówienia na temat Auschwitz i Zagłady były w przeszłości różne, w miarę jak historia była odkrywana i pogłębiana.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Świadectwo wojny
Reklama
Św. Jan Paweł II przybył do Auschwitz 7 czerwca 1979 r. Przy pomniku ofiar Birkenau powiedział: „Oświęcim jest świadectwem wojny. To wojna niesie z sobą ów nieproporcjonalny przyrost nienawiści, zniszczenia, okrucieństwa. A jeśli nie da się zaprzeczyć, że objawia również inne możliwości ludzkiej odwagi, bohaterstwa, patriotyzmu, to jednak rachunek strat przeważa”.
Jako syn polskiego narodu, który wiele ucierpiał od drugich, Papież podkreślił: „Nigdy jeden naród nie może rozwijać się kosztem drugiego, nie może rozwijać się za cenę drugiego, za cenę jego uzależnienia, podboju, zniewolenia, za cenę jego eksploatacji, za cenę jego śmierci. (...) Stoimy na miejscu, na którym o każdym narodzie i o każdym człowieku pragniemy myśleć jako o bracie”.
Tak myślał o bliźnim św. Maksymilian Maria Kolbe, który w miejscu będącym zaprzeczeniem wiary odniósł – jak stwierdził Papież – zwycięstwo przez miłość i wiarę, „wiarę, która rodzi miłość Boga i bliźnich: jedną miłość, miłość «największą» – taką, która gotowa jest «życie położyć za brata swego»”.
Łaska pojednania
Reklama
Następca Jana Pawła II – Ojciec Święty Benedykt XVI przybył do byłego obozu koncentracyjnego 28 maja 2006 r. jako Niemiec, „syn tego narodu, nad którym grupa zbrodniarzy zdobyła władzę przez zwodnicze obietnice wielkości, przywrócenia honoru i znaczenia narodowi, roztaczając perspektywy dobrobytu, ale też stosując terror i zastraszenie, by posłużyć się narodem jako narzędziem swojej żądzy zniszczenia i panowania”. Papież prosił o łaskę pojednania: „Przede wszystkim Boga, bo tylko On może otworzyć i oczyścić ludzkie serca; ale również ludzi, którzy tu cierpieli. Modlę się o dar pojednania wszystkich, którzy w tej godzinie naszych dziejów wciąż cierpią pod panowaniem nienawiści i przemocy zrodzonej przez nienawiść” – powiedział. Aby nie osądzać Boga i historii, ale wołać z całego serca do Niego w godzinie udręki, Benedykt XVI zachęcał właśnie teraz, „gdy pojawiają się nowe zagrożenia, gdy w ludzkich sercach zdają się panować na nowo moce ciemności: z jednej strony nadużywanie imienia Bożego dla usprawiedliwien a ślepej przemocy wobec niewinnych osób; z drugiej – cynizm, który nie uznaje Boga i szydzi z wiary w Niego”.
Nigdy więcej, Panie!
Ojciec Święty Franciszek będzie trzecim papieżem, który przybędzie do Oświęcimia. Jak zauważa dr Piotr Cywiński, obecny następca św. Piotra „przyjeżdża z doświadczeniem z jednej strony spoza geografii II wojny światowej i Zagłady, a z drugiej – z Ameryki Południowej, która w wielu krajach przez całe dekady przeżywała – a w niektórych przeżywa i dziś – problemy z demokracją, przestrzeganiem praw człowieka, dyktaturą”. – W związku z tym, o ile ta konkretna geografia nie jest geografią życiowego doświadczenia obecnego papieża, o tyle te problemy czy zagadnienia są mu wyjątkowo bliskie – mówi dr Cywiński. – Myślę, że obecność Franciszka w Auschwitz i Birkenau będzie bardzo ważnym elementem jego wizyty w Polsce, być może najbardziej zauważonym z perspektywy całego świata.
Reklama
Papież Franciszek kilkakrotnie wypowiadał się na temat Holokaustu. W 2014 r. w jerozolimskim Mauzoleum Yad Vashem (Instytucie Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu) mówił: „Gdzie jesteś, człowieku? Dokąd doszedłeś? W tym miejscu, pomniku Holokaustu, słyszymy, jak brzmi to pytanie Boga: «Gdzie jesteś, Adamie?». (...) Przyszło na nas zło, które nigdzie pod niebem nie było tak spełnione (por. Bar 2, 2). Teraz, Panie, wysłuchaj naszej modlitwy, usłysz nasze błagania, zbaw nas przez swe miłosierdzie, zbaw nas od tej potworności. Pamiętaj o nas w swoim miłosierdziu. (...) Daj nam łaskę, byśmy wstydzili się tego, co jako ludzie jesteśmy w stanie uczynić, wstydzili się tego skrajnego bałwochwalstwa, wzgardzenia i zniszczenia naszego ciała, które z mułu uczyniłeś, które ożywiłeś tchnieniem życia. Nigdy więcej, Panie, nigdy więcej!” – modlił się Papież.
75. rocznica śmierci św. Maksymiliana
Wizyta Ojca Świętego odbędzie się w piątek 29 lipca. Po przejściu przez bramę główną Papież uda się do Bloku nr 11, gdzie przywita go premier Beata Szydło. Tam spotka się z piętnastoma ocalałymi z obozu, będzie modlić się pod Ścianą Śmierci oraz w celi św. Maksymiliana Kolbego. Następnie uda się pod pomnik ofiar w Birkenau, gdzie usłyszymy Psalm 130, zatytułowany „Z otchłani grzechu ku Bożemu miłosierdziu”, który zostanie wyrecytowany po hebrajsku przez rabina, a następnie odczytany przez jednego ze Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Warto zauważyć, że wizyta Ojca Świętego Franciszka odbędzie się pod koniec lipca, a więc w tym samym czasie, w którym podczas obozowego apelu św. Maksymilian dobrowolnie poszedł na śmierć głodową, aby ocalić życie współwięźnia Franciszka Gajowniczka, ojca rodziny i polskiego żołnierza. Br. Maksymilian został dobity zastrzykiem fenolu w komorze głodowej 14 sierpnia 1941 r. W tym roku obchodzimy 75. rocznicę jego śmierci.
Przed wizytą Ojca Świętego, w dniach 20-28 lipca, oraz bezpośrednio po niej, czyli w dniach 1-3 sierpnia, Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau będą mogli zwiedzać zarejestrowani uczestnicy Światowych Dni Młodzieży. Pielgrzymom we właściwym przeżywaniu wizyty ma pomóc strona internetowa: www.auschwitz.cdim.pl, na której w kilkunastu językach świata mogą zapoznać się z historią tego miejsca, orędziem młodzieży oświęcimskiej do młodzieży świata oraz przemówieniami papieży. Specjalnie dla pielgrzymów pracownicy Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu oraz Wydziału Katechetycznego diecezji bielsko-żywieckiej przygotowali program edukacyjny, m.in. wystawę plenerową, ulotki informacyjne oraz publikacje. Chęć zobaczenia byłego obozu zadeklarowało ponad 300 tys. pielgrzymów, z czego ponad połowa z zagranicy.