W Saragossie znajduje się najstarsze sanktuarium maryjne na świecie. Cztery wysokie wieże, okalające kopułę sanktuarium w Saragossie, w południowej Hiszpanii, widać już z daleka. To tutaj w 40 r. ukazała się Jakubowi Starszemu Maryja. Co interesujące, stało się to jeszcze za życia Matki Bożej. Maryja podczas widzenia podpowiedziała Apostołowi i jego towarzyszom, gdzie powinni się udać, by z powodzeniem rozpocząć ewangelizację kraju (do tamtej pory misja nie przynosiła owoców). Obiecała też, że modlący się na tym miejscu będą doświadczać szczególnych łask.

Del Pilar

Ogromna bazylika Matki Bożej del Pilar, czyli Matki Bożej na Kolumnie, jest kolejną wzniesioną w tym miejscu. Powstała na przełomie XVII i XVIII wieku. Łączy w sobie cechy baroku z elementami gotyckimi i arabskimi. Wnętrze jest przestronne i świetliste.

Budowla jest podzielona na dwie części. Większą stanowi ołtarz główny, przypominający misternie rzeźbioną koronkę, a wykonany na początku XVI wieku przez cenionego rzeźbiarza Damiána Formenta. Mniejszą część kościoła stanowi kaplica, oddzielona od całości wnętrza rokokową kopułą. To tutaj znajduje się figurka Matki Bożej del Pilar, ustawiona na jaspisowej kolumnie, podobno tej samej, na której ukazała się w 40 r.

W niewielkich rozmiarów – może 30-centymetrowej figurce uwagę przyciąga ogromna i bogato zdobiona aureola. Figurka pochodzi z XV wieku i została ustawiona na miejscu poprzedniej, zniszczonej podczas pożaru.

Miguel i cud

Z sanktuarium del Pilar jest związany jeden z najlepiej dokumentowanych i najbardziej zadziwiających cudów na świecie. Dotyczy 20-letniego Miguela Juana Pellicer, który stracił nogę podczas prac polowych w 1637 r. Zgniecioną nogę lekarze musieli amputować. Od tamtego momentu Miguel zaczął utrzymywać się z datków zebranych pod sanktuarium, często prosząc Maryję o uzdrowienie. Jego prośba została spełniona po kilku latach: pewnej nocy druga noga po prostu mu odrosła. A dokładniej: w naturalny sposób została reinplantowana. Wskazywały na to m.in. te same blizny i zadrapania, które noga miała przed amputacją. Współcześni lekarze, badając ówczesne dokumenty, podkreślają, że przemiany, jakie zachodziły przez kolejne tygodnie w nodze Miguela, przypominały te, których doświadczają pacjenci po replantacji kończyn: noga początkowo była zimna, twarda i blada – do życia wracała przez kolejne dni. Wydłużała się także do właściwych rozmiarów przez kolejne miesiące – wraz z odrastaniem tkanki kostnej. Cud został wnikliwie zbadany, a 27 kwietnia 1641 r. Biskup Saragossy uznał go oficjalnie za prawdziwy. Do dziś zachowała się kopia protokołu z procesu biskupiego, w którym znalazły się opinie lekarzy i ok. dwudziestu świadków i innych dokumentach. Upamiętniające ten cud obrazy wiszą w kilku miejscach bazyliki.

Freski de Goi

Świątynia del Pilar słynie także z fresków nadwornego malarza królewskiego: Francisco de Goya y Lucientes (1746 – 1828): „Anioły adorujące Imię Boże” i „Królowa Męczenników”. Goya urodził się w okolicach Saragossy, lata dzieciństwa i młodości spędził w mieście. Freski dla świątyni del Pilar były pierwszymi, jakie wykonał w swoim życiu na zamówienie. Od tego momentu zaczęła się jego kariera: jako 24-latek był już znanym i poważanym w mieście malarzem, mającym liczne zlecenia. Początkowo przede wszystkim o tematyce religijnej. Z Saragossą był związany także inny znany człowiek, Josemaría Escrivá, późniejszy założyciel Opus Dei i święty. Od 1920 r. mieszkał tu i studiował w tutejszym seminarium.

Puente de Piedra

W mieście warto zwiedzić także tzw. starą katedrę. Świątynia znajduje się przy tym samym placu, co bazylika del Pilar. Jej budowę rozpoczęto w XII wieku, a ukończono kilkaset lat później. Łączy w sobie cechy gotyku, baroku i tzw. stylu mudéjar, posiadającego elementy arabskie. Na budowli jest ich pod dostatkiem: począwszy od charakterystycznych wzorów namalowanych na cegle po zachowane do dziś półksiężyce.

Naprzeciw katedry – wysoki renesansowy budynek starej giełdy. Po przeciwnej stronie – najstarszy zachowany w Saragossie most: Puente de Piedra – kamienny, przysadzisty i siedmiołukowy. Wejścia strzegą dwa dumne lwy, umieszone na dwóch pilastrach. Most pochodzi z XV wieku. W mieście zachowały się też resztki rzymskich murów, teatru, łaźni, forum oraz portu rzecznego.

Obecnie miasto liczy 700 tys. mieszkańców i jest piątym co do wielkości miastem Hiszpanii.