Otton pochodził ze znakomitego rodu frankońskiego Mistelbachów. Przyszedł na świat ok. 1060 r. w Szwabii. Ojcem jego był Otton, a matką Adelajda. Miał również brata Fryderyka. Po raz pierwszy do Polski przybył w 1080 r. Na Pomorze Zachodnie – jako misjonarz – dotarł w pierwszej wyprawie misyjnej w 1124 r. Przebywał tutaj do następnego roku. Był też powtórnie na naszych ziemiach w 1128 r. Jego dzieło to wydarzenie unikalne w dziejach Europy Zachodniej. Jedyna krucjata, gdzie hufce rycerstwa zastąpiła garstka misjonarzy, a krzyż i słowo okazały się bardziej skuteczne od wymowy miecza. Jego dzieło zostało opisane przez trzech biografów: anonimowego mnicha z Prüfening (autor identyfikowany z bibliotekarzem Wolfgerem napisał swoje dzieło w latach 1140-1146, a niektórzy twierdzą, że na przełomie lat 1151/1152), Ebona (biografia napisana w latach 1151-1159; Ebon zmarł w 1163 r., uwypuklił on świętość Ottona, opierając się na relacjach uczestnika misji kapłana Udalryka) i Herborda (napisana w 1159 r.; Herbord z Michelsbergu zmarł w 1167 r., podkreślał sukcesy wypraw, opierając się na relacjach kleryka Sefrida).

Bezpośrednio po śmierci Ottona zaczęto go czcić i prosić o pośrednictwo przed Bogiem, i to nie tylko w Bambergu, ale także na Pomorzu. Jego cześć rozszerzała się także dzięki opisom jego życia i podróży misyjnych na Pomorze Zachodnie. Biskup Otton II z Bambergu (1177-1196) i opat Wolfram II z klasztoru św. Michała k. Bambergu przekazali Stolicy Apostolskiej prośby, aby ten kult został uznany w Kościele powszechnym.

Znane są m.in. dwie księgi cudów Ottona. Ich autorzy nie są znani z imienia. Pierwszy autor pisał swoją księgę jako świadek cudów, dając jednocześnie niektóre informacje odnośnie czci i kanonizacji świętego. Jego księga powstała ok. 1189 r. Drugi autor określa siebie jako zakonnika klasztoru św. Michała i ucznia Herborda. Podaje on wiadomości o cudach, które sam częściowo przeżył, a częściowo uzyskał o nich informacje od osób godnych zaufania. Jego księga powstała ok. 1201 r.

Otton został przyjęty do kanonu świętych 10 sierpnia 1189 r. Dokonali tego pięćdziesiąt lat po śmierci Ottona biskupi Otto z Eichstätt i Eberhard z Merseburga, na polecenie papieża Klemensa III (bulla została podpisana 1 maja tego samego roku), na zebraniu parlamentu Rzeszy w Würzburgu.

30 września 1189 r. otwarto grób Ottona, jego ciało wywyższono i wystawiono ludowi do czci. Następnie jego relikwie złożono w wytwornym i specjalnie na ten cel wykonanym sarkofagu. Obecna jego forma pochodzi z XV stulecia.

Dzisiaj kult naszego patrona przybrał podwójny wymiar: duchowy – w postaci obchodzonych licznych jubileuszy, począwszy od roku 1974 r. oraz materialny – w postaci wezwań parafii, tytułu kościoła, studzienek, instytucji i dzieł sztuki (są studzienki w Pyrzycach i Cerkwicy, parafie w Kamieniu Pomorskim, Pyrzycach i Szczecinie, kościół filialny w Grzymiradzu w parafii Smolnica). Nieocenionym zaś darem obecności św. Ottona na Pomorzu są jego relikwie znajdujące się zarówno w szczecińskiej katedrze, kamieńskiej konkatedrze, jak i w parafii św. Ottona w Pyrzycach.