W starej szkole, tej pod cmentarzem, zgromadzili się zaraz po wojnie żołnierze polscy. Jeden z nich wybrał się na czereśnie, bo taka była pora roku. Była późna wiosna, pięknie. Przed wyjściem na drzewo żołnierz zostawił swój karabin oparty o pień. Karabin zabrała „partyzantka” i zastrzeliła żołnierza. To był ponoć bardzo młody chłopak – wspomina Józef Kłaptocz. Ta i inne historie opowiadane przez nestorów mazańcowickiej społeczności, a także archiwalne zdjęcia miejscowej architektury – tworzą barwną osnowę publikacji zatytułowanej „Mazańcowice w czarno-białym obiektywie”. Za jej wydaniem stoi, działające zaledwie od roku, Stowarzyszenie Przyjaciół Mazańcowic.

Miasta, wsie, przysiółki – niezależnie od obszaru jaki zajmują, ich wspólnym wyróżnikiem jest zabudowa i ludzie, którzy ją użytkują. Każdy budynek ma tu swoją historię, zapisaną żywotem jego mieszkańców bądź osób, które w nim czasowo przebywały. Nie inaczej było w Mazańcowicach. Lokalna publikacja jest więc swoistym memento stworzonym dla tych, co przed nami, z miejsc uchwyconych w obiektywie, ale i we wspomnieniach.

„Mazańcowice w czarno-białym obiektywie” nie są dziełem przypadkowym. Każdy obiekt, który wyłania się z kart tej publikacji zaludniają ludzie i ciekawe wydarzenia. Z rozdziału o szkole dowiadujemy się na przykład, że „ze szkoły, to pierwsze leciało się – jak było ciepło – do rzeki, każdy pił wodę z rzeki, bo nie było nic innego. W szkole był kran, no tyle, że na przerwie była tam taka duża kolejka, bo było dużo dzieci, więc lepiej było pobiec do rzeki, boso, bo tak się chodziło do szkoły” – dowiadujemy się z opowieści Aleksandra Lorenca.

„Przed wojną dzieci ewangelików uczyły się w tzw. niemieckiej szkole po niemiecku. W naszej szkole (starej) było ciasno i wydzierżawiono kilka pomieszczeń w szkole niemieckiej, gdzie się uczyliśmy przed wojną, ale po polsku” – wspomina Władysław Kłaptocz. A Cecylia Wieczorek dodaje: „Dyrektor szkoły nazywał się Hunter, niski, korpulentny pan. Uczył nas matematyki, bardzo dobrze uczył, i kiedy zadał jakieś zadanie do domu, no to później sprawdzał, jak kto zrobił te zadania. I było tak: kto miał jedno dobre – siadał w pierwszej ławce, kto dwa dobre rozwiązania – w drugiej, i tak kolejno. Jak ktoś miał wszystkie dobre rozwiązania, to mógł siedzieć w ostatniej ławce. Czasami wyjmował na lekcji taki słoik i dzielił czymś, co nazywało się sybiocukier – były to takie cukierki z witaminą C. No i ile kto miał zadań rozwiązanych, tyle dostawał tych cukierków w nagrodę. A były pyszne”.

Z publikacji „Mazańcowice w czarno-białym obiektywie” czytelnik dowiaduje się też m.in. o budowie nowej szkoły, poświęceniu kościółka cmentarnego, funkcjonowaniu ochronki, pierwszej remizie strażackiej, gospodzie czy papierni.

„W niewielkiej domowej piwniczce (dawna papiernia) podczas II wojny światowej ukrywany był Najświętszy Sakrament z naszego kościoła. Na pamiątkę tego nasza rodzina robiła corocznie ołtarz na Boże Ciało, do 2012 r.” – opowiada Jolanta Klisz. W publikacji jest i taki smaczek: „Nowy kościół miał wnętrze białe, a dokładniej białkowane. Gospodynie naszej wsi przeznaczyły na to białkowanie wiele tysięcy jaj” – zaznacza ks. prał. Paweł Grządziel, autor książki pt. „Nie zachowane kościoły drewniane Górnego Śląska”.

Wojciech Zawada, prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Mazańcowic podkreśla, że to pierwsze albumowe wydawnictwo o miejscowości. Materiały potrzebne do jego wydania zbierano przez około pół roku. Jak stwierdza Ewa Kosińska z zespołu redakcyjnego, dzięki wydaniu publikacji udało się zebrać niebanalne wspomnienia nestorów mazańcowickiej społeczności, a przy okazji zarchiwizować najstarsze zdjęcia znajdujące się w zasobach mieszkańców. Tym, który z racji wieku miał w tym temacie najwięcej do powiedzenia, okazał się być liczący 93 lata Józef Buchcik.

Oficjalna prezentacja folderu „Mazańcowice w czarno-białym obiektywie” odbyła się na II Biesiadzie Mazańcowickiej. Zainteresowani publikacją mogą ją zamówić za pośrednictwem internetowej strony Stowarzyszenia Przyjaciół Mazańcowic.