Wielu z nas słyszało powiedzenia: „szukać dziury w całym”, „między młotem a kowadłem”, „rzadko kruk krukowi oko wydziobuje”, „ryby łatwiej się łowi w mętnej wodzie” oraz „gdzie dwóch się kłóci, tam trzeci korzysta”, ale mało kto wie, że powyższe porzekadła pochodzą z „Kroniki Polskiej” Mistrza Wincentego, który je osobiście ukuł lub zaczerpnął z mądrości ludowej. Przetrwały prawie 800 lat, podobnie jak pamięć o ich autorze - świątobliwym biskupie krakowskim i mnichu cysterskim - bł. Wincentym Kadłubku.

Trochę historii

Urodził się prawdopodobnie około 1150 r. w Karwowie. Po studiach w Bolonii i Paryżu, jako jeden z pierwszych Polaków, uzyskał tytuł „magistra” (doktora). Przez 22 lata pełnił funkcję prepozyta kolegiaty pw. Narodzenia NMP w Sandomierzu. Tam również założył szkołę parafialną, w której był również wykładowcą. Za namową króla Kazimierza Sprawiedliwego opisał dzieje narodu w „Kronice Polskiej”. Po śmierci krakowskiego biskupa Pełki został wybrany na biskupa. Wybór zatwierdził papież Innocenty II, a konsekracji Wincentego na biskupa dokonał abp gnieźnieński Henryk Kietlicz. Kadłubek brał udział w licznych synodach i zjazdach, m.in. w soborze Laterańskim IV. Szczególną sympatią darzył zakon Cystersów. Kiedy w 1218 r. zrzekł się urzędu i godności biskupa (za zezwoleniem papieża Honoriusza III) wstąpił do zakonu cystersów w Jędrzejowie. Po pięciu latach pobytu zmarł 8 marca 1223 r. Jego grób nawiedzili m.in. książę Konrad Mazowiecki, król Kazimierz Wielki, król Kazimierz Jagiellończyk ze swoją matką królową Zofią, Jan Długosz, prymas Stanisław Karnkowski, kanclerz koronny Jan Zamojski i wielu innych dostojników. Trwający „od niepamiętnych czasów” kult, potwierdzony został w 1764 r. przez Stolicę Apostolską. Wielokrotnie do grobu swego poprzednika na stolicy biskupiej w Krakowie przyjeżdżał kard. Karol Wojtyła.

Upowszechnianie kultu

Trwają starania o kanonizację Mistrza Wincentego. Modlitwy zanoszone są zarówno w Jędrzejowie - gdzie spoczywają jego doczesne szczątki, Sandomierzu - gdzie był prepozytem kapituły i Włostowie - gdzie został ochrzczony w parafialnym kościele. Pamięć o nim jest wciąż żywa w licznych miejscach, gdzie jest obecny w swoich relikwiach. Warto zauważyć, że od 1633 r., czyli od złożenia szczątków Wincentego Kadłubka w trumience, relikwie pobierane były osiem razy. Pierwszy raz 12 lipca 1877 r. przez Walentego Mitkowskiego - kanonika kapituły kieleckiej. Później szczątki błogosławionego dzielono jeszcze: 5 lipca 1899 r. (bp Tomasz Teofil Kuliński), 15 sierpnia 1923 r. (bp Augustyn Łosiński), 19 września 1953 r. (bp Franciszek Sonik), 10 kwietnia 1979 r. (abp Franciszek Macharski), 1 października 1982 r. (bp Stanisław Szymecki), 25 sierpnia 1985 r. (kard. Józef Glemp) i 8 marca 2001 r. (bp Kazimierz Ryczan). Ostatni raz trumna świątobliwego biskupa i mnicha cysterskiego została otwarta 14 marca 2013 r. w obecności biskupa pomocniczego diecezji kieleckiej - Kazimierza Gurdy oraz opatów cysterskich - Piotra Chojnackiego z Krakowa-Mogiły, Dominika Chuchera ze Szczyrzyca i Edwarda Stradomskiego z Jędrzejowa.

Trafiły m.in. do parafii w Jędrzejowie, Krakowie, Sandomierzu i Włostowie oraz do kaplicy Wydziału Katechetycznego w Sosnowcu.

Kadłubek w diecezji sosnowieckiej

Zanim utworzono diecezję sosnowiecką, niegdyś należała ona terytorialnie do diecezji kieleckiej. Stąd ślady obecności Wincentego znaleźć można m.in. w wystroju bazyliki katedralnej w Sosnowcu, w dekoracji transeptu autorstwa Włodzimierza Tetmajera i Henryka Uziembły. Błogosławiony namalowany jest również w kaplicy kościoła w Jaworznie-Cieżkowicach oraz na jednym z filarów świątyni w Jaworznie-Szczakowej. W parafii pw. św. Jacka w Sosnowcu zobaczyć można chorągiew z wyobrażeniem Kadłubka, ufundowaną w roku 750-lecia śmierci błogosławionego. W rzeźbie wieńczy ołtarz kaplicy bocznej w bazylice NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej.

W swych relikwiach, przywiezionych z Archiopactwa Cystersów w Jędrzejowie, obecny będzie w kaplicy Wydziału Katechetycznego Kurii Diecezjalnej w Sosnowcu. Uroczyste wprowadzenie ich nastąpi, jak poinformował dyrektor Wydziału Katechetycznego ks. Michał Borda, na początku nowego roku szkolnego 2013/2014. Msze św. w obecności katechetów świeckich, diecezjalnych i zakonnych odprawi biskup sosnowiecki Grzegorz Kaszak.

Promotor kultury i wiary

Warto raz jeszcze zacytować słowa Czesława Ryszki, który stwierdził w swej książce o błogosławionym, że „Wincenty Kadłubek, zwany ojcem kultury polskiej, imponuje współczesnym nie tylko swoim dziełem, ale także sylwetką duchową. Mimo że działał na przełomie XII i XIII wieku, to jednak jest nam bliski poprzez swoją bogatą wiedzę, wrażliwość społeczną, demokratyzm, głęboką religijność. Należał do tych osób, które potrafią godzić wartości religijne ze świeckimi. Ze swoim umiłowaniem sprawiedliwości społecznej, a także z dużym dystansem wobec pieniądza jest bliski Kościołowi ubogiemu - o jakim dzisiaj wiele się mówi”.

Błogosławiony Wincenty Kadłubek nie tylko dla katechetów diecezji sosnowieckiej może być czytelnym przykładem miłowania Boga i Ojczyzny!