Utrzymać klimat życia Ewangelią

RYSZARD HUBICKI: - Co ważnego z perspektywy przeżytych lat, dociekań naukowych i obserwacji przemian kulturowych mógłby Ksiądz Kardynał powiedzieć o tym czasie, który jest już naszą historią, zwłaszcza w odniesieniu do sytuacji wiernych Kościoła katolickiego w Polsce?

Reklama

KARD. STANISŁAW NAGY SCJ: - Temat zawarty w pytaniu jest niezmiernie szeroki, a równocześnie skonkretyzowany. 90 lat życia, losy Polski odrodzonej i pokonanej, dwie straszliwe wojny, dwa potworne kataklizmy w postaci nazizmu i komunizmu.Kościół katolicki w Europie Wschodniej, a zwłaszcza w Polsce, poddany surowej próbie i światopoglądowe przemiany, które dotknęły Europę na przestrzeni XX wieku - to wszystko przesłanki do tego, aby powiedzieć, jak wyszedł z tego wszystkiego człowiek wierzący. Dodać by należało jeszcze jedno, a mianowicie rewolucję technologiczną, eksplorację kosmosu. Wszystko to wywierało na współczesnego człowieka przemożny wpływ, m.in. godząc w jego przekonania religijne. Jednak mimo bezprzykładnego faktu walki z religią przez komunizm i faszyzm człowiek przetrwał to wszystko w zasadniczej wierności Bogu. Niewątpliwie zasługującym czynnikiem, który mu w tym pomógł, był Kościół katolicki, ze stałością i niezmiennością swoich zasad oraz otwarciem na to, co dobre i prawdziwe. I ta właśnie rzeczywistość Kościoła pozostaje w mojej świadomości elementem podstawowym odmiany losów ludzkich, która dokonała się w wieku XX i na początku XXI.

- Już w pierwszej dekadzie nowego tysiąclecia cywilizacja chrześcijańska, albo ogólniej: humanistyczna, znalazła się w kryzysie, który dotarł także do Polski. Co w tej sytuacji możemy i powinniśmy uczynić jako naród w większości ludzi wierzących?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

- Pytanie sprowadza się do problemu przeciwstawiania się przez katolicką Polskę duchowi zeświecczenia i liberalizmu, jaki zalewa Polskę w konsekwencji jej przynależenia do Unii Europejskiej. Na obecnym etapie odpowiedzią będzie zdwojony wysiłek katolicyzmu polskiego: pogłębienie jego treści i autentyczne do niego przylgnięcie. Te dwa elementy dostrzegam jako istotne bastiony chrześcijaństwa w Polsce.

- Coraz bardziej odczuwany jest uciążliwy liberalizm. Pewnie już czas, aby wybudzić ze śpiączki sumienia oraz wyzwolić aktywność społeczną wierzących...

- Rzeczywiście. Istnieje realne zagrożenie dla wiary i życia katolickiego oraz przynależności do Kościoła. Społeczeństwo nie jest w pełni świadome tego zagrożenia i słusznie wróży mu się katastrofę narodową w skali gospodarczej, a jeszcze bardziej etnicznej. Będąca jej konsekwencją utrata wolności staje się przeraźliwie aktualna.

Reklama

- Proszę powiedzieć, jakim kluczowym wyzwaniom trzeba sprostać, aby ochronić młode pokolenia przed laicyzacją życia, obyczajów, kultury, aby młodzi nie zgodzili się na rozmycie swojej religijnej i narodowej tożsamości?

- Odpowiedź na tak bardzo złożone pytanie jest jedna: utrzymać młodych w klimacie życia Ewangelią poprzez regularne praktykowanie Mszy św. niedzielnej i życie ekonomią sakramentów.

- Jak obronić uniwersalne wartości etyczne wpisane w prawo naturalne i podstawowe prawa człowieka, gdy decyzje administracyjne, a nawet sądowe pozbawiają wierzących możliwości obrony? Wobec rozmiarów tego zjawiska emigracja wewnętrzna nie wydaje się właściwą przestrzenią do pielęgnacji swoich skarbów.

- W dobie lekceważenia wartości i prawa opartego na naturze istnieje szczególna potrzeba powrotu do zdrowej filozofii człowieka i płynących z niej konsekwencji. Roszczenia państwa do stanowionej prawdy prowadzą do anarchii i bezładu moralnego.

- Chciałbym jeszcze przywołać myśl bł. Jana Pawła II, który często mówił o wiośnie chrześcijaństwa. Jakie motywy, zdaniem Księdza Kardynała, uzasadniały papieski optymizm?

Reklama

- Pewnie należałoby zapytać o to samego Papieża. Można tylko wysunąć jakieś sugestie, że w Kościele realizuje się pewna odnowa, bo rzeczywiście się realizuje, np. odnowa soborowa, odnowa laikatu - wciąż pojawiają się dynamiczne ruchy katolickie. Odnotować też trzeba intensywną działalność ekumeniczną. Dla mnie osobiście kryterium takiej odnowy jest cierpiące chrześcijaństwo w krajach niechrześcijańskich, które na skutek prześladowań wcale się tam nie kurczy, choć jest boleśnie doświadczane. Nie oznacza to, oczywiście, wyczerpującej listy oznak odrodzenia chrześcijaństwa, przy klęskach, które ono równocześnie ponosi.

- Jak powinien przebiegać proces integracji wokół fundamentalnych wartości u ludzi wierzących, gdy podziały są już udziałem rodzin?

- Istotnym elementem integracji chrześcijańskiej jest zawsze wiara i praktykowane Credo. Jak długo takim elementem jest coś, co leży poza kanonem, tak długo integracja w chrześcijaństwie jest nie do przeprowadzenia.

Piotr Grzybowski:Panie Ministrze, zacznijmy od chyba najgorętszego dziś tematu: protestów społecznych po - w powszechnej ocenie uznanych za sfałszowane - wyborach prezydenckich na Białorusi. Czy dla naszych służb dyplomatycznych było to zaskoczeniem? Szymon Szynkowski vel Sęk: Dla nas nie było to zaskoczenie. Wiedzieliśmy, że jest niestety duże prawdopodobieństwo, że wybory nie będą przeprowadzone w sposób przejrzysty i demokratyczny, i że napotka to na opór białoruskiego społeczeństwa. Natomiast – dla nas nie, ale dla niektórych naszych zachodnich partnerów z UE myślę, że skala i długotrwałość tych protestów była zaskoczeniem. Przecież wiadomo, że wcześniejsze wybory również budziły wątpliwości, choć skala fałszerstw nie była aż tak duża, jak w przypadku tych ostatnich, więc teraz zarówno skala manipulacji, jak i skala oporu wobec manipulacji jest bardzo duża. My przyglądamy się sytuacji na Białorusi od wielu lat, więc trudno, żebyśmy w tej kwestii byli czymś zaskoczeni. PG: Czy w związku z tym MSZ ma wypracowane scenariusze, które Polska będzie realizować? SSvS: Tak, oczywiście. My nie poruszamy się tylko w sferze ogólnych deklaracji politycznych, potępiających to, co wydarzyło się w trakcie wyborów na Białorusi, czy wspierających dialog ze społeczeństwem i domagających się tego dialogu i rezygnacji z użycia siły, czy represji. To byłoby zbyt mało. My proponujemy bardzo konkretny plan działań dla Białorusi, z konkretnym finansowaniem na poziomie na razie naszego planu krajowego - ok. 12 mln euro, czyli 50 mln zł. Natomiast będziemy też proponować wspólnie z Grupą Wyszehradzką, bo w tej chwili finalizowane są uzgodnienia w zakresie propozycji tzw. Planu Marshalla, czyli czegoś, co jest nazywane Planem Marshalla dla Białorusi, takiej wielopunktowej propozycji wsparcia, która mogłaby zostać zaoferowana w sytuacji, w której na Białorusi doszłoby do demokratycznych zmian. Mowa tutaj zarówno o liberalizacji wizowej, jak i ułatwieniach dla małych i średnich przedsiębiorstw i specjalnym funduszu wsparcia. To zostało już zaprezentowane przez Premiera Mateusza Morawieckiego szefowej Komisji Europejskiej i będzie prezentowane przez całą Grupę Wyszehradzką, której przewodzimy, na forum Rady Europejskiej w najbliższych dniach. PG: Pytanie już do Pana jako pełnomocnika rządu do spraw polskiego przewodnictwa w Grupie Wyszehradzkiej: czy jest realne wypracowanie planu działania Grupy wobec sytuacji na Białorusi? SSvS: Tak. Dzisiaj Grupa Wyszehradzka finalizuje prace nad tym bardzo konkretnym planem wsparcia ze strony UE dla Białorusi na poziomie gospodarczym. To jest jeden z elementów, który chcemy oferować Białorusi, ale – co ważne - w ramach współpracy Wyszehradzkiej, bo w ten sposób możemy łatwiej na poziom unijny przenieść naszą propozycję. Oczywiście na poziomie krajowym mamy 5-punktowy plan, który dzisiaj jest realizowany, zarówno w zakresie wsparcia NGO, jak i wspierania dostępności rynku pracy dla osób, które muszą wyjechać z Białorusi, chcą przyjechać do Polski. Propozycje na poziomie unijnym liberalizacji wizowej wynikają też z tego, że jest ok. 800 tys. wiz unijnych wydanych w ostatnich latach. 400 tys. tych wiz wydały polskie konsulaty, więc to Polska jest krajem, który najaktywniej wspiera Białoruś, także w zakresie wsparcia dla obywateli tego kraju, jak również możliwość ich przyjazdu do Unii Europejskiej, czy pracy w UE. Chcemy, żeby było to wsparcie systemowe, w które zaangażują się wszyscy nasi unijni partnerzy. Wokół tego udało się, co też jest sukcesem Polski, wybudować konsensus Grupy Wyszehradzkiej. Przecież wiemy, że mamy w Grupie Wyszehradzkiej przyjaciół, partnerów, ale bywają także różnice zdań. W tej sprawie nie ma różnicy zdań. Grupa Wyszehradzka będzie prezentowała to wsparcie za tydzień, na forum Rady UE. PG: Końcem lipca powołano nową inicjatywę - Trójkąt Lubelski. W jakim celu? SSvS: Jak się okazało, Trójkąt Lubelski powołany w drugiej połowie lipca, swoją zasadność funkcjonowania dowiódł już w pierwszych tygodniach, bo chwilę później rozpoczął się kryzys na Białorusi, związany właśnie z niedemokratycznymi wyborami i w tym formacie są również prowadzone dyskusje. Litwa, Polska i Ukraina to kraje sąsiedzkie Białorusi, w których interesie leży stabilność sytuacji w tym kraju. Litwa i Polska dyskutują o wyzwaniach w różnych innych formatach, np. „Bukaresztańskiej 9” w kontekście bezpieczeństwa, w ramach współpracy Polski z krajami bałtyckimi. Ukraina była z tych dyskusji do tej pory wyłączona, bo w tych formatach nie uczestniczy. W związku z tym uznaliśmy, że trzeba stworzyć format sąsiedzki, który będzie właśnie miejscem do włączania również Ukrainy w dyskusję na tematy bieżące. Takim najbardziej bieżącym tematem, siłą rzeczy niestety dla Trójkąta Lubelskiego oczywistym jest sytuacja na Białorusi, ale też szerzej dyskusje o polityce bezpieczeństwa w regionie, w gronie krajów, które mają podobne spojrzenie na zagrożenia, które płyną ze wschodu. Dzisiaj Trójkąt, który koordynuje pan wiceminister Marcin Przydacz jest doskonałym formatem do tego, żeby koordynować też działania z ważnym państwem nieunijnym, czyli Ukrainą. PG: Wrócił Pan minister kilka dni temu z Wilna, gdzie podpisane zostało Strategiczne Partnerstwo Polsko-Litewskie. Czy to początek Unii Lubelskiej 2.0? SSvS: Nie, choć nawiązań historycznych podczas tego spotkania było całkiem sporo, począwszy od tego, że na początku swojego wystąpienia Pan Premier Skvernelis wskazał, że to pierwsze takie spotkanie od 230 lat. Po drugie, w wystąpieniach premierów obecne były nawiązania do wspólnych tegorocznych obchodów rocznicy Bitwy pod Grunwaldem i planowanych przyszłorocznych obchodów Konstytucji 3 maja, jak to się mówi zaręczenia wzajemnego obu narodów. To będzie też taka historyczna okazja do podkreślania tego, co nas łączy. Natomiast to jest tylko fundament do budowania dzisiaj naszej bardzo bliskiej współpracy, która już ma swój dorobek. Współpracujemy znowu w wielu formatach międzynarodowych ważnych UE, NATO, ale także regionalnych: Trójmorze, współpraca Bałtycka, czy choćby ten najnowszy wspomniany wcześniej Trójkąt Lubelski. To jest oczywiście tylko narzędzie do osiągania konkretnych celów. Te cele dzisiaj Litwa i Polska potrafią definiować: to jest wspólne wspieranie Białorusi. Litwa też tu jest bardzo aktywnym aktorem, przypomnę, że przed chwilą Minister Spraw Zagranicznych Litwy Pan Linkieviczus był w Waszyngtonie, rozmawiał o tych sprawach, więc koordynujemy tutaj działania wspólne. Na forum Rady Europejskiej także Polska i Litwa mówią w tych sprawach wspólnym, bardzo mocnym głosem, ale też w ogóle koordynujemy współpracę gospodarczą. Konsultacje międzyrządowe, co bardzo jest ważne, żeby podkreślić miały swój bardzo konkretny wymiar: podpisano dwie umowy z zakresu współpracy przy rozbudowie infrastruktury transportowej, kolejowej, podpisano deklarację o współpracy strategicznej przez Premierów, podpisano bardzo ważny harmonogram wdrażania zmian oświatowych, które sprawią, że Polacy mieszkający na Litwie będą mieli zwiększoną dostępność do nauczania języka polskiego, co jest problemem od lat niezałatwionym. Tutaj jest duża szansa na postęp. Wreszcie jest TVP Wilno i przy okazji już nie samych konsultacji, ale też w związku z wizytą w Wilnie Pana Premiera, mieliśmy okazję podpisać list intencyjny, który po roku funkcjonowania z dużymi sukcesami TVP Wilno da w przyszłości tej telewizji nową siedzibę, w Domu Polskim w Wilnie, rozbudowanym ze środków MSZ. Wejdzie tam telewizja, młody zespół dziennikarzy z Wileńszczyzny, który już dzisiaj mówi ciekawie o życiu na Wileńszczyźnie, ale też mówi dobrze o Polsce, o polskiej historii, kulturze, tradycji. Jak Pan widzi w czasie tej bardzo intensywnej wizyty wiele spraw zostało nie tylko poruszonych ale i załatwionych. Naprawdę byłem pod wrażeniem, jak skuteczna może być dyplomacja w kontekście konsultacji międzyrządowych. Pod wodzą Premiera kilkunastu ministrów, każdy z konkretną agendą spraw, które chce załatwić, jedzie tam, sprawy mają postęp i wracamy z konkretnym dorobkiem. To w dyplomacji nie jest reguła, bo czasami kończy się na jakiś ogólnych dyskusjach, tu zaś mamy solidny konkret.